Private waterbedeling: ramp of zegen?

[Stratcat]

Deze tekst verscheen gisteren als lezersbrief in de Standaard. Ik heb hem niet geschreven, ik ben niet Tine Polfliet, maar hij leek me interessant genoeg om hier integraal te citeren. Kwestie van eens een andere klok te laten horen over de privatisering van water dan degene die in het filmpje van 11 11 11 wordt geluid. Filmpje met zo goed als geen informatie en een maximaal effectbejag. Propaganda m.a.w., als iemand een beter woord kent, moet hij het maar laten weten.
-----
De discussie over privatisering van drinkwater is in grote mate gebaseerd op blinde ideologie en anecdotes, zoals blijkt uit de ridiculiserende reclamecampagne van 11.11.11, die ook in deze krant reeds voor de onvermijdelijke polemiek gezorgd heeft.

Er zijn weinig gevallen bekend waar het mogelijk is met statistische gegevens het verschil tussen geprivatiseerde en openbare waterbedeling te meten. Het maakt het mogelijk dat iedereen, op basis van selectieve perceptie, wel ergens zijn groot gelijk kan demonstreren.

Toch wens ik te verwijzen naar één studie waar statistische vergelijking wel gebeurd is. De studie werd besproken in “The Economist” van 22 maart 2003. Het gaat over een studie van drie economen, twee uit Argentinië en één uit Berkeley, Californië*, over de waterbedeling in Argentinië.

In Argentinië hebben 30% van de lokale overheden tussen 1991 en 1999 gekozen voor privatisering van de waterbedeling, een aanvaardbare controlegroep om significante besluiten te trekken.

Wat zijn de resultaten? Waterprivatisering heeft de productiviteit en –inderdaad, vrienden van 11.11.11- de rentabiliteit doen toenemen. Het voorbeeld van de regio's, waar het private Aguas Argentinas (met o.m. Lyonnaise des Eaux als aandeelhouder – de duivel zelf?) de waterbedeling overnam, spreekt boekdelen. Eén jaar na de privatisering waren de prijzen voor netaansluiting en waterverbruik niet hoger, maar lager dan bij de start. Het bedrijf sloot inderdaad de waterbedeling af na drie onbetaalde rekeningen (boze kapitalisten?). Dat was in de eerste plaats rechtvaardiger: de goede betalers moesten niet de hele kost dragen (vergelijk maar met de discussie in ons land rond belastingontduiking). Het stelde de mensen ook meer voor hun verantwoordelijkheid: na één jaar betaalden 90% van de gezinnne hun bijdrage. Zelfs als men het anders zou willen, niets is gratis. Bovendien waren op die manier de opbrengsten voldoende om meer te gaan investeren. In de jaren vóór de privatisering werd er door de overheidsbedrijven onvoldoende geïnvesteerd om de aftandse infrastructuur in stand te houden, waardoor talrijke gezinnen op het einde van de tachtiger jaren geregeld met watertekorten geconfronteerd werden. De laatste tien jaar vóór de privatisering werd er alles samen 25 mln $ geïnvesteerd, in de periode na de privatisering (1993-2002) niet minder dan 200 mln $.
Die investeringen brachten mee dat er er na de privatisering meer gezinnnen, vooral armere, aangesloten waren op het water- en het rioolnet. De meer begoede gezinnen, vooral in de stedelijke gebieden, waren voordien reeds aangesloten. En inderdaad: het tweede jaar reeds was Aguas Argentinas rendabel.

Ook bij privatiseringen in andere gebieden door andere bedrijven werden gelijkaardige resultaten genoteerd. Over heel Argentinië werd vastgesteld dat het aantal aangesloten gezinnen in privaat bediende regio’s 4.2% per jaar sneller toenam dan in de gebieden met overheidsvoorzieningen.

De meest spectaculaire resultaten werden genoteerd op het vlak van de kindersterfte. Tot 1995 was de kindersterfte ongeveer gelijk in gebieden met privaat- en met overheidswaterbedeling. Vanaf 1996 begon de kindersterfte, te wijten aan drinkwaterkwaliteit, aanzienlijk lager te liggen in gebieden met geprivatiseerde waterbedeling. De kindersterfte te wijten aan andere oorzaken bleef gelijk lopen.
Die effecten waren bovendien veel meer uitgesproken in arme gebieden dan in rijkere gebieden. Globaal werd vastgesteld dat de kindersterfte met 8% daalde in gebieden met privé-waterbedeling, en zelfs met 24% in de armere wijken.

The Economist besluit terecht: “De NGO’s die tegen privatisering pleiten, riskeren niet minder maar meer kinderen te veroordelen tot overlijden door ziektes te wijten aan waterkwaliteit”.

Laat er geen twijfel over bestaan: ik heb alle respect voor de zovelen die van deur tot deur gaan bellen om geld op te halen voor de “goede zaak”. Maar misschien zou 11.11.11 zijn “goede zaak” toch wel met meer zorg kunen uitkiezen, in plaats van de verkeerde doelwitten te viseren? In het voordeel van diegenen die ze beweren te verdedigen?


Tine Polfliet

-----
Het rapport “Water for life: the impact of the privatisation of water services on child mortality”, Sebastian Galiani, Paul Gertler en Ernesto Schargrodsky is te vinden op http://faculty.haas.berkeley.edu/ger...e%20June30.pdf

[mad_drone]

tjah jij hebt het voorbeeld van argentinië, zij hebben dat van ghana ( of een ander afrikaans land). Je weet wel best dat als die watermaatschappijen zich zullen beginnen gedragen als multinationals, dat de gevaren reëel zijn in landen met een watertekort. Trouwens, watervoorziening, net als onderwijs, is een dienst, en dat zou door de overheid moeten gedaan worden, meer zelfs een minimum zou gratis moeten zijn

[Vlaamse Leeuw]

Ik vind het toch ook geen goed idee dat met het ter beschikking van water gaat privatiseren. Uiteindelijk gaan dan alleen de mensen met genoeg geld, water kunnen kopen en dit is toch niet de bedoeling.

[TomB]

Oorspronkelijk geplaatst door mad_drone

tjah jij hebt het voorbeeld van argentinië, zij hebben dat van ghana ( of een ander afrikaans land). Je weet wel best dat als die watermaatschappijen zich zullen beginnen gedragen als multinationals, dat de gevaren reëel zijn in landen met een watertekort. Trouwens, watervoorziening, net als onderwijs, is een dienst, en dat zou door de overheid moeten gedaan worden, meer zelfs een minimum zou gratis moeten zijn

Gratis bestaat niet.

[Vlaamse Leeuw]

Oorspronkelijk geplaatst door TomB

Gratis bestaat niet.

Dat weten u en ik!

Maar de politici - Stevaert op kop - zeggen wel dat dit en dat gratis is.

[boer_bavo]

Oorspronkelijk geplaatst door Vlaamse Leeuw

Uiteindelijk gaan dan alleen de mensen met genoeg geld, water kunnen kopen en dit is toch niet de bedoeling.

Het grootste probleem lijkt me dat de mensen niet genoeg geld hebben om water te kopen. En vooral: dat ze geen "officiële" woonst hebben, zodat waterleiding ook moeilijk te leggen is. Op die manier kom je altijd uit op duurdere methoden van water kopen.
Maar daarnaast is een waterleiding ook een soort natuurlijk monopolie. In dat geval is een markt zonder regulatie NIET het beste voor de consument. Vergelijk het met het elektriciteitsnet.
Anderzijds: de staten in Afrika/Zuid-Amerika hebben vaak het kapitaal niet om nieuwe leidingen aan te leggen. Daarnaast, als er 1 zéér inefficient staatsbedrijf is wordt dat waarschijnlijk zo hard beschermd dat concurrentie niet mogelijk is.
Mijn mening is dan ook: het water mag gerust geliberaliseerd worden. Dat betekent echter niet dat de overheid geen vinger in de pap te brokken heeft. Zo kunnen ze bijvoorbeeld maximumtarieven opleggen, ...

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door mad_drone

tjah jij hebt het voorbeeld van argentinië, zij hebben dat van ghana ( of een ander afrikaans land).

Bedoel je dit, te vinden op http://www.11.be/?

Toen Ghana bij de Wereldbank ging aankloppen voor een lening om haar waterdistributienetwerk te rehabiliteren, kreeg het te horen dat het de privé-sector er moest bijhalen. Privatisering was een voorwaarde om de lening te krijgen.

Kort na de komst van de privé-uitbaters steeg de prijs met 115%. In de periode van 1998 tot 2001 sprong de waterprijs van 10 cedi naar 75 cedi voor een kubieke meter water. In delen van de hoofdstad Accra besteden gezinnen nu 27% van hun inkomen aan water. De helft van de mensen moet rondkomen met minder dan twee dollar per dag. De hoge waterprijs brengt de gezondheid van de mensen in gevaar. Ze hebben geen geld meer voor gezondheidszorg.

Het aantal meisjes dat van school gehouden wordt, is gestegen met een kwart, tot 35%. Ziektes die te maken hebben met slecht drinkwater nemen toe omdat de mensen niet anders kunnen dan water halen uit vervuilde waterlopen.

Hoewel het hele gezin van hetzelfde water drinkt, blijken vrouwen vaker ziek te zijn. Vanuit hun traditionele zorgende rol laten ze eerst de andere gezinsleden drinken en moeten zij genoegen nemen met het onderste uit de kan … met het vervuilde bezinksel. Waarom? Omdat de Wereldbank dit eist. Iedereen moet betalen voor het water, ook de allerarmsten.

Getekend, Rudolf Amenga-Etego, Integrated Social Development Center, Ghana

Behoorlijk pover qua bewijsmateriaal. Ik zou toch liever wat meer onderbouwde informatie krijgen van 11 11 11. Leg de studie over Argentinië naast deze tekst en zeg maar eens waarom ik het standpunt van 11 11 11 zou moeten geloven, laat staan geld geven aan een organisatie die Goebels-technieken gebruikt.

Oorspronkelijk geplaatst door mad_drone

Je weet wel best dat als die watermaatschappijen zich zullen beginnen gedragen als multinationals, dat de gevaren reëel zijn in landen met een watertekort.

Neen, hoor, dat weet ik niet, waarom zou dat zo zijn? Jij bent daar blijkbaar van overtuigd, leg eens uit.

Oorspronkelijk geplaatst door mad_drone

Trouwens, watervoorziening, net als onderwijs, is een dienst, en dat zou door de overheid moeten gedaan worden, meer zelfs een minimum zou gratis moeten zijn

Ik veronderstel dat je bedoelt: ‘een publieke dienst’? Ik ga er mee akkoord dat de overheid inzake publieke diensten een rol moet blijven spelen, maar dat betekent nog niet dat de overheid die taken ook moet verrichten, laat staan gratis (en zoals TomB terecht opmerkt: gratis bestaat niet, dit simpele economische feit is blijkbaar nog altijd niet doorgedrongen tot vele wereldverbeteraars.). Vraag is dan natuurlijk ook wat allemaal een publieke dienst is en wat niet, maar goed onderwijs en watervoorziening zijn dat voor mij ook, dus daar kan ik een klein stukje met je meegaan.
Als je werkelijk bedoelt dat ‘alle diensten’ door de overheid moeten gedaan worden, pleit je voor een nationalisatie van het grootste deel van de West-Europese economie. Dat zou dan consequent zijn met je avatar. Maar ik vermoed dat die in de eerste plaats bedoeld is om sommige forummers wat op stang te jagen . Indien ik me vergis en jij werkelijk achter de ideologie van dat symbool staat, is er waarschijnlijk niet veel ruimte voor discussie meer: de kans dat je oogkleppen op hebt die je zelfs het licht van de zon zouden doen loochenen, is dan vrij groot.

[Aangebrande Phönix]

Oorspronkelijk geplaatst door TomB

Gratis bestaat niet.

Bluh, dooddoeners.

Hier is de mijne:

"Akkoord, maar het is een herverdelingswijze"

[@lpha]

Die neo-liberale hersenkronkels worden steeds perverser.

Niets is gratis omdat een aantal personen en maatschappijen op onrechtmatige wijze bezit hebben genomen van de bestaansmiddelen van de mens evenals zijn productiemiddelen om zelf in zijn onderhoud te voorzien.

Schrijnend voorbeeld, wie zijn water niet kan betalen moet maar creperen, want niets is gratis!

Nu een monopolie op het water, straks op de lucht die we inademen?
Jammer genoeg is dat technisch (voorlopig) nog niet mogelijk

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door Aangebrande Phönix

Bluh, dooddoeners.

Hier is de mijne:

"Akkoord, maar het is een herverdelingswijze"

Over dooddoen gesproken:

"De meest efficiënte herverdelingswijze is de vernietiging van de mensheid."

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door @lpha

Die neo-liberale hersenkronkels worden steeds perverser.

De hersenkronkels van @lpha worden steeds moeilijker te volgen.

Oorspronkelijk geplaatst door @lpha

Niets is gratis omdat een aantal personen en maatschappijen op onrechtmatige wijze bezit hebben genomen van de bestaansmiddelen van de mens evenals zijn productiemiddelen om zelf in zijn onderhoud te voorzien.

Niets is gratis omdat de bestaans- en productiemiddelen schaars zijn, en de mens geen 100 % altruïstisch wezen is.

Oorspronkelijk geplaatst door @lpha

Schrijnend voorbeeld, wie zijn water niet kan betalen moet maar creperen, want niets is gratis!

Wie heeft dat beweerd?

Oorspronkelijk geplaatst door @lpha

Nu een monopolie op het water, straks op de lucht die we inademen?
Jammer genoeg is dat technisch (voorlopig) nog niet mogelijk

Wie had het over een monopolie?

[Aangebrande Phönix]

Oorspronkelijk geplaatst door sato

...en de mens geen 100 % altruïstisch wezen is.

Zie je wel! Je hoort het eens van een ander!


(Ik verwacht dat mad_drone hier elke seconde kan komen binnenvallen)

[Aangebrande Phönix]

Oorspronkelijk geplaatst door sato

Over dooddoen gesproken:

"De meest efficiënte herverdelingswijze is de vernietiging van de mensheid."

"De kortste weg is niet altijd de juiste"

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door Aangebrande Phönix

"De kortste weg is niet altijd de juiste"

"Op juiste wegen zijn al veel doden gevallen."

[@lpha]

Oorspronkelijk geplaatst door sato

Niets is gratis omdat de bestaans- en productiemiddelen schaars zijn, en de mens geen 100 % altruïstisch wezen is.

Ik zal mijn 'hersenkronkel' eens toelichten:

Dat een mens moet werken om te overleven is zowat het oudste dogma ter wereld. Door de generatielange indoctrinatie is onze natuurlijke staat allang uit het collectief geheugen gewist.

Nochtans bestaat die natuurlijke staat nog als we kijken naar de her en der overgebleven natuurvolkeren. Deze mensen leven van en in de natuur, overleven door te jagen, verzamelen van vruchten en soms van wat primitieve veeteelt en landbouw. Het territorium waar ze leven is gemeengoed voor gans de groep. Niemand eist het privé bezit op van die gronden. Maw niemand is eigenaar van de productiemiddelen (grond) of bestaansmiddelen ( prooi,vruchten, water ...)

Nu kun je opwerpen dat jagen, vruchtenverzamelen werken is. Ik beweer het tegendeel.
Werken is in sé zijn arbeid verkopen aan de bezitter van de productiemiddelen in ruil voor bestaansmiddelen die eveneens het eigendom zijn van de bezitter.
Bij natuurvolkeren is hiervan geen sprake.

Die resterende natuurvolkeren zijn enkel nog terug te vinden in dunbevolkte onherbergzame gebieden die nog niet ten prooi zijn gevallen aan exploitatie van grondstoffen door het westen.

Door de explosieve bevolkingstoename en de daaruit volgende concurrentiedruk werden de territoria van de mens steeds kleiner en werd het een noodzaak aan veeteelt te gaan doen. Een tamme koe of schaap is nu eenmaal een stuk makkelijker te slachten dan er telkens jacht op te moeten maken. En er kon meer voedsel geproduceerd worden op kleinere oppervlakte dat bovendien ten alle tijden beschikbaar was.

In de vruchtbare streken ontwikkelde zich landbouw. Deze vruchtbare gebieden trokken vele andere groepen van mensen aan. Uit de botsingen omwille van territoria ontstond de noodzaak deze territoria te beschermen door krijgers. Daar waar deze krijgers aanvankelijk enkel de groep of stam beschermden tegen invallen van andere groepen onstond er geleidelijk aan een machtsonevenwicht binnen de groep. Deze krijgsheren trokken alle macht naar zich toe en claimden uiteindelijk het territorium als privébezit. Hiermee was de basis van het kapitalisme gelegd. Maw de mens werd zijn productiemiddelen en bestaansmiddelen ontnomen. Hij werd lijfeigene, slaaf, soldaat, (...) Kortom hij verloor zijn souvereiniteit en werd afhankelijk van broodheren, viel ten prooi aan uitbuiterij. Het enige dat hem nog reste was zijn arbeid te verkopen in ruil voor bestaansmiddelen.
Een beetje cru maar in de praktijk kwam en komt het er op neer dat deze bestaansmiddellen net voldoende zijn om zichzelf in stand te houden en zich te kunnen reproduceren om nieuwe 'werkers' te laten onstaan.

Het moge duidelijk zijn dat dit in onze maatschappij nog steeds gangbaar is, zij het in afgezwakte vorm. Het enige verschil is dat we min of meer onze broodheren vrij mogen kiezen.
Het kapitalisme is ook wat verfijnt ( onder druk van de sociale strijd), we genieten een relative welstand, maar heeft ons nog steeds in een wurggreep. Tegenover die welstand staat een schuld aan de banken, de staatsfinancieen etc.
Ook zelfstandigen, kleine ondernemers ontsnappen niet aan die wurggreep. Onze arbeid wordt nog steeds verkocht aan een lagere dan de reele waarde.

Mensonterend vind ik het.

Het basisinkomen is een (pseudo) vervanging van onze natuurlijk staat. Het verschaft ons onvoorwaardelijk bestaansmiddelen net zoals in de natuurlijke staat. Dat bezorgt ons onze souvereiniteit terug, biedt ons de mogelijkheid het leven te leiden dat we zelf verkiezen.

Om diezelfde redenen is het pervers om basisbehoeften zoals water te privatiseren. Zoals met zovele dingen, ondermeer grondstoffen, hoort water de ganse mensheid toe, niet een select clubje kapitaalkrachtigen.

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door @lpha

Ik zal mijn 'hersenkronkel' eens toelichten:

Dat een mens moet werken om te overleven is zowat het oudste dogma ter wereld. Door de generatielange indoctrinatie is onze natuurlijke staat allang uit het collectief geheugen gewist.

Nochtans bestaat die natuurlijke staat nog als we kijken naar de her en der overgebleven natuurvolkeren. Deze mensen leven van en in de natuur, overleven door te jagen, verzamelen van vruchten en soms van wat primitieve veeteelt en landbouw. Het territorium waar ze leven is gemeengoed voor gans de groep. Niemand eist het privé bezit op van die gronden. Maw niemand is eigenaar van de productiemiddelen (grond) of bestaansmiddelen ( prooi,vruchten, water ...)

Nu kun je opwerpen dat jagen, vruchtenverzamelen werken is. Ik beweer het tegendeel.
Werken is in sé zijn arbeid verkopen aan de bezitter van de productiemiddelen in ruil voor bestaansmiddelen die eveneens het eigendom zijn van de bezitter.
Bij natuurvolkeren is hiervan geen sprake.

Die resterende natuurvolkeren zijn enkel nog terug te vinden in dunbevolkte onherbergzame gebieden die nog niet ten prooi zijn gevallen aan exploitatie van grondstoffen door het westen.

Door de explosieve bevolkingstoename en de daaruit volgende concurrentiedruk werden de territoria van de mens steeds kleiner en werd het een noodzaak aan veeteelt te gaan doen. Een tamme koe of schaap is nu eenmaal een stuk makkelijker te slachten dan er telkens jacht op te moeten maken. En er kon meer voedsel geproduceerd worden op kleinere oppervlakte dat bovendien ten alle tijden beschikbaar was.

In de vruchtbare streken ontwikkelde zich landbouw. Deze vruchtbare gebieden trokken vele andere groepen van mensen aan. Uit de botsingen omwille van territoria ontstond de noodzaak deze territoria te beschermen door krijgers. Daar waar deze krijgers aanvankelijk enkel de groep of stam beschermden tegen invallen van andere groepen onstond er geleidelijk aan een machtsonevenwicht binnen de groep. Deze krijgsheren trokken alle macht naar zich toe en claimden uiteindelijk het territorium als privébezit. Hiermee was de basis van het kapitalisme gelegd. Maw de mens werd zijn productiemiddelen en bestaansmiddelen ontnomen. Hij werd lijfeigene, slaaf, soldaat, (...) Kortom hij verloor zijn souvereiniteit en werd afhankelijk van broodheren, viel ten prooi aan uitbuiterij. Het enige dat hem nog reste was zijn arbeid te verkopen in ruil voor bestaansmiddelen.
Een beetje cru maar in de praktijk kwam en komt het er op neer dat deze bestaansmiddellen net voldoende zijn om zichzelf in stand te houden en zich te kunnen reproduceren om nieuwe 'werkers' te laten onstaan.

Het moge duidelijk zijn dat dit in onze maatschappij nog steeds gangbaar is, zij het in afgezwakte vorm. Het enige verschil is dat we min of meer onze broodheren vrij mogen kiezen.
Het kapitalisme is ook wat verfijnt ( onder druk van de sociale strijd), we genieten een relative welstand, maar heeft ons nog steeds in een wurggreep. Tegenover die welstand staat een schuld aan de banken, de staatsfinancieen etc.
Ook zelfstandigen, kleine ondernemers ontsnappen niet aan die wurggreep. Onze arbeid wordt nog steeds verkocht aan een lagere dan de reele waarde.

Mensonterend is vind ik het.

Het basisinkomen is een (pseudo) vervanging van onze natuurlijk staat. Het verschaft ons onvoorwaardelijk bestaansmiddelen net zoals in de natuurlijke staat. Dat bezorgt ons onze souvereiniteit terug, biedt ons de mogelijkheid het leven te leiden dat we zelf verkiezen.

Om diezelfde redenen is het pervers om basisbehoeften zoals water te privatiseren. Zoals met zovele dingen, ondermeer grondstoffen, hoort water de ganse mensheid toe, niet een select clubje kapitaalkrachtigen.

Een plat antwoord: ga dan maar 'in je natuurlijke staat' leven. Het bekome je wel.

Een iets minder plat antwoord: 'natuurvolkeren', 'soevereiniteit', 'we', 'de ganse mensheid', 'basisbehoeften', 'mensonterend', 'onvoorwaardelijk', 'bestaansmiddelen', 'perversie', enzovoort enzoverder, zijn constructies.

Kortom: natuur is een idee en afwezigheid van pijn een utopie.

[@lpha]

Oorspronkelijk geplaatst door sato

Een iets minder plat antwoord: 'natuurvolkeren', 'soevereiniteit', 'we', 'de ganse mensheid', 'basisbehoeften', 'mensonterend', 'onvoorwaardelijk', 'bestaansmiddelen', 'perversie', enzovoort enzoverder, zijn constructies.

Klopt dat zijn constructies. Het kapitalisme is de moeder van alle constructies om deze boutade maar eens te gebruiken.

[Stratcat]

Oorspronkelijk geplaatst door @lpha

Klopt dat zijn constructies. Het kapitalisme is de moeder van alle constructies om deze boutade maar eens te gebruiken.

Fixatie is de moeder van alle boutades.

[Bobke]

Oorspronkelijk geplaatst door TomB

Gratis bestaat niet.

Alles is gratis.
Water komt helemaal gratis uit de lucht gevallen. Het bruikbaar (drinkbaar) maken, het op de gewenste plaats krijgen zorgt er echter voor dat er een prijs moet voor betaald worden.

[@lpha]

Oorspronkelijk geplaatst door Bobke

Alles is gratis.
Water komt helemaal gratis uit de lucht gevallen. Het bruikbaar (drinkbaar) maken, het op de gewenste plaats krijgen zorgt er echter voor dat er een prijs moet voor betaald worden.

Die prijs is de distributiekost.
De distributie moet in handen zijn en blijven van de bevolking dmv al dan niet gemengde overheidsbedrijven.
Aangezien drinkwater de primaire levensbehoefte is mogen deze bedrijven niet gerunt worden volgens de logica van de vrijmarkt.
Water is geen koopwaar.

Enige uitzondering dat water wel een koopwaar kan zijn is wanneer water verbruikt wordt in een industrieel productie proces. De winst die hier gemaakt wordt kan dan dienen om de distributiekost voor de bevolking te helpen dragen.