Verfransing van het Vlaams?

[luc broes]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Nederlanders vinden het over het algemeen een hele leuke taal, vooral vanwege de herkenbaarheid en de verrassende vertalingen van leenwoorden. Ik ben zelf nog nooit in Zuid-Afrika geweest, maar iedereen die er geweest is begint over grappige woorden die ze zijn tegengekomen, zoals "verneukpoep" (kunstmest), "verkleurmannetjie" (kameleon) of "aftrekplaats" (parkeerplaats langs de doorgaande weg).

Nog enkele:
kan nie dood nie = een plant die altijd overleeft
kom 'n bietjie bos = een plant met weerhaken die je grijpt en tegenhoudt
vuurhoutje = een 'stekske' (Antwerps)
duikweg = een weg die onderdoor gaat.
laatlam = een achterkomertje
padkos = eten voor onderweg, padkost
webwerf = web site of webstek

En een beetje zelfspot van destijds van de kleurlingen die tussen blanken en zwarten leefden (en nu nog leven).
Blanken werden door de zwarten aangesproken met 'Baas'.
De kleurlingen hielden het liever nadrukkelijk bij 'mijneer'
En noemden zichzelf lachend wel eens 'amperbaas' ( = bijna Baas)

[job]

Effe gepikt van http://nl.wikipedia.org/wiki/Afrikaans :


Afrikaans is in aantal sprekers de derde taal van Zuid-Afrika, na Zoeloe en Xhosa. Bij de Zuid-Afrikaanse volkstelling in 2001 bleek Afrikaans voor 5.983.423 mensen (13% van de bevolking) de huistaal te zijn. In dat jaar werd ook in Namibië een volkstelling gehouden, waaruit bleek dat ongeveer 200.000 mensen (11% van de bevolking) thuis Afrikaans spreken. Zowel in Zuid-Afrika als in Namibië zijn er daarnaast veel mensen die Afrikaans als tweede of derde taal spreken. In Namibië is het zelfs de lingua franca tussen de bevolkingsgroepen. Ook wonen er in andere landen nog aanzienlijke aantallen Afrikaanstaligen, vooral emigranten uit Zuid-Afrika. Het totaal aantal sprekers van het Afrikaans ligt daardoor waarschijnlijk tussen de 15 en 20 miljoen.

Het is een hardnekkig misverstand dat het Afrikaans een taal van blanken zou zijn. Van de ca. zes miljoen Zuid-Afrikanen die bij de volkstelling in 2001 thuis Afrikaans spreken, zijn 'slechts' 2.536.907 of 42,4% blank. De meerderheid van de Afrikaanstaligen is kleurling: 3.173.970 of 53,0%. Daarnaast zijn er 253.279 (4,2%) zwarten en 19.267 (0,3%) Aziaten die thuis Afrikaans spreken. Van alle blanken spreekt 59% Afrikaans en 39% Engels. Van alle kleurlingen spreekt 79% Afrikaans en 19% Engels

[luc broes]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Volgens mij zijn er ook nauwelijks zwarten die thuis Afrikaans spreken. Het gaat hier hoofdzakelijk om kleurlingen, zoals de twee geïnterviewden. Maar inderdaad had men ook wel wat meer aandacht aan hun eigen taal en de overeenkomsten daarvan met het Nederlands kunnen besteden.

Stedelijke zwarten spreken doorgaans Engels. Zwarten die bij een blanke boer werken praten wel (ook) Afrikaans
De Kaapse Maleiers (500.000) hebben ook Afrikaans als huistaal, waarbij echter het woord dankie (dankje) niet gebruikt wordt maar wel 'terriemakassie'. Nog een overblijfsel van het Maleis.
Hun godsdienst is de Islam die vredelievend naast de andere beleden wordt.

[Dimitri]

Vanavond op de Achterpagina van de NRC, in het rubriekje [email protected] (korte ingezonden anekdotes) nog een paar leuke voorbeelden van Afrikaans.

Oorspronkelijk geplaatst door NRC Handelsblad

[SIZE=3]Moltrein[/SIZE]

Toen hij 'ek' zei in plaats van 'ik', wist ik genoeg. Deze klant kwam uit Zuid-Afrika.
"Uit Kaapstad", beaamde hij.
Ik vertelde dat ik een blauwe maandag Afrikaans had gestudeerd en dat ik nog altijd verliefd was op die taal met prachtige woordvonsten als 'moltrein' (metro) en 'spookasem' (suikerspin).
Hij antwoordde met een zuinig lachje, had zo te zien erge haast.
Goed dan, waarmee mocht ik hem van dienst zijn? Hij wees naar de plank achter de toonbank met daarop de rood-witte potjes Tipp-Ex. Ja, dát wilde hij hebben: "Een flesje flaterwater."

Sjak Jansen

Op vrtnieuws.net staat nu trouwens een mooi voorbeeld van een gallicisme/belgicisme dat in Nederland vrijwel onbekend is. De kop over de hertelling van stemmen in Italië luidt: "Slechts 2.131 stemmen gecontesteerd". Als je op Google zoekt op 'gecontesteerd' krijg je in totaal 14.700 resultaten: 12.400 in België en slechts 245 in Nederland. De NOS gebruikt in dezelfde berichtgeving de twee Nederlandse alternatieven: 'omstreden' en 'betwist'.

[FISHERMAN]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

"Slechts 2.131 stemmen gecontesteerd". Als je op Google zoekt op 'gecontesteerd' krijg je in totaal 14.700 resultaten: 12.400 in België en slechts 245 in Nederland. De NOS gebruikt in dezelfde berichtgeving de twee Nederlandse alternatieven: 'omstreden' en 'betwist'.

Precies alsof "gecontesteerd" hier zoveel gebruikt wordt.
't Moet zowat de eerste keer zijn dat ik het heb gehoord.

[job]

Oorspronkelijk geplaatst door FISHERMAN

Precies alsof "gecontesteerd" hier zoveel gebruikt wordt.
't Moet zowat de eerste keer zijn dat ik het heb gehoord.

Ik heb het ook nog nooit gehoord in een Nederlandstalige zijn.
Ik moest efkens nadenken wat er eigenlijk bedoeld werd.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door FISHERMAN

Precies alsof "gecontesteerd" hier zoveel gebruikt wordt.
't Moet zowat de eerste keer zijn dat ik het heb gehoord.

Contesteren is inderdaad een van die barbarismen die in België in het taalgebruik rondzwerven.

[stab]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Contesteren is inderdaad een van die barbarismen die in België in het taalgebruik rondzwerven.

Euh, ik ken het wel...

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door FISHERMAN

Precies alsof "gecontesteerd" hier zoveel gebruikt wordt.
't Moet zowat de eerste keer zijn dat ik het heb gehoord.

Of de eerste keer dat je er bewust van bent.

Er zijn blijkens Google heel wat Belgische teksten waar het woord in voorkomt (en dan heb ik alleen op het voltooid deelwoord gezocht), dus het wordt wel degelijk regelmatig gebruikt. Ze hebben dat woord niet zelf verzonnen bij de VRT.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Er zijn blijkens Google heel wat Belgische teksten waar het woord in voorkomt (en dan heb ik alleen op het voltooid deelwoord gezocht), dus het wordt wel degelijk regelmatig gebruikt. Ze hebben dat woord niet zelf verzonnen bij de VRT.

Ik blijf me erover verbazen. Vroeger was men bij de openbare omroep heel streng en keek men nauwlettend toe of er wel AN werd gebruikt. Ik stel vast dat het allemaal heel losjes is geworden. Nochtans is er bij de VRT nog altijd een taaladviseur. Blijkbaar slaapt die...

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Ik blijf me erover verbazen. Vroeger was men bij de openbare omroep heel streng en keek men nauwlettend toe of er wel AN werd gebruikt. Ik stel vast dat het allemaal heel losjes is geworden. Nochtans is er bij de VRT nog altijd een taaladviseur. Blijkbaar slaapt die...

...of wordt er niet naar hem geluisterd.

Ik kan me ook wel voorstellen dat journalisten die tig teksten per dag schrijven, die niet allemaal eerst aan een taaladviseur laten lezen voordat ze worden vrijgegeven. Ik hoop alleen wel dat ze commentaar krijgen van iemand als er fouten in staan, zodat ze die in het vervolg niet meer maken.

[job]

Ik pleit -zeker in de media- toch voor het gebruik van een correct Nederlands.
Of wat je soms te horen krijgt in reclameboodschappen, , om dol van te worden soms...

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door job

Ik pleit -zeker in de media- toch voor het gebruik van een correct Nederlands.
Of wat je soms te horen krijgt in reclameboodschappen, , om dol van te worden soms...

In Nederland zien we helaas/gelukkig geen Vlaamse reclames, dus daar kan ik niet over oordelen.

Vandaag nog twee gallicismen tegengekomen bij de VRT: site [siete] en piste. Twee woorden die in Nederland alleen van resp. het internet [sajt] en de skipiste bekend zijn. Ook het woord opzoeking klinkt nogal gekunsteld, waarschijnlijk een letterlijke vertaling van recherche zoals hier (vergelijk de Nederlandse en Franse versie).

Alternatieven:
site = terrein, plaats
piste = aanwijzing/spoor, voorstel/plan, mogelijkheid
opzoeking = zoekopdracht/'zoeken' (in bovengenoemd voorbeeld volstaat het werkwoord 'zoeken'), onderzoek

[job]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

In Nederland zien we helaas/gelukkig geen Vlaamse reclames, dus daar kan ik niet over oordelen.

Vandaag nog twee gallicismen tegengekomen bij de VRT: site [siete] en piste. Twee woorden die in Nederland alleen van resp. het internet [sajt] en de skipiste bekend zijn. Ook het woord opzoeking klinkt nogal gekunsteld, waarschijnlijk een letterlijke vertaling van recherche zoals hier (vergelijk de Nederlandse en Franse versie).

Alternatieven:
site = terrein, plaats
piste = aanwijzing/spoor, voorstel/plan, mogelijkheid
opzoeking = zoekopdracht/'zoeken' (in bovengenoemd voorbeeld volstaat het werkwoord 'zoeken'), onderzoek

Site {siete} wordt hier idd gebruikt als synoniem voor terrein/plaats : 'een archeologische site'
piste : veelal gebruikt als 'een denkpiste'
en opzoeking : als in 'opzoekingswerk' : 'een student heeft veel opzoekingswerk in naslagwerken / in de bib ...'

Momenteel loopt er een reclamespotje waarin gezegd wordt : 'aarzel niet om ons te contacteren' : letterlijk uit het frans vertaald. NL : 'aarzel niet om contact met ons op te nemen...'. Maar die draak 'contacteren' is ondertussen al zo in de taal ingeslopen dat het niet meer als 'vreemd' ervaren wordt.
Het woord 'heten' is in de dagelijkse omgangstaal door onze jeugd al helemaal vervangen door het monster 'noemen'. Ik 'noem' Jan zegt men dan. Ook uit het Frans... Hier verbeter ik telkens elke gesprekspartner, tot vervelens toe...(voor hen, voor mij)

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door job

Site {siete} wordt hier idd gebruikt als synoniem voor terrein/plaats : 'een archeologische site'

In die betekenis kun je 'vindplaats' of 'opgraving' als alternatieven gebruiken.

Site wordt bij mijn weten ook gebruikt om de plaats van een misdrijf mee aan te geven. In die betekenis gebruikt men in Nederland 'plaats delict', of afgekort [peedee]. In het Afrikaans gebruikt men het woord 'toneel', ook bij ongelukken: "die bestuurder is op die toneel dood" -> "de bestuurder stierf ter plaatse".

piste : veelal gebruikt als 'een denkpiste'

In die betekenis: 'voorstel'/'plan' of 'theorie' (afhankelijk van de context).

en opzoeking : als in 'opzoekingswerk' : 'een student heeft veel opzoekingswerk in naslagwerken / in de bib ...'

In die betekenis: 'zoekwerk' (algemeen zoeken) of 'opzoekwerk' (zoeken naar concrete informatie).

Het woord 'heten' is in de dagelijkse omgangstaal door onze jeugd al helemaal vervangen door het monster 'noemen'. Ik 'noem' Jan zegt men dan. Ook uit het Frans... Hier verbeter ik telkens elke gesprekspartner, tot vervelens toe...(voor hen, voor mij)

Wat ik nog veel erger vind, echt belachelijk, is als een Vlaming bij het voorstellen eerst zijn achternaam en dan zijn voornaam noemt. Alsof je je gegevens uit een register opleest. Ik heb nooit begrepen waarom men dat doet. Het klinkt bijna zelfvernederend, "ik ben maar een naam in de lijst".

[job]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Wat ik nog veel erger vind, echt belachelijk, is als een Vlaming bij het voorstellen eerst zijn achternaam en dan zijn voornaam noemt. Alsof je je gegevens uit een register opleest. Ik heb nooit begrepen waarom men dat doet. Het klinkt bijna zelfvernederend, "ik ben maar een naam in de lijst".

Dat hangt van de situatie af. In het prive-leven stel je jezelf voor met je voornaam. In het bedrijfsleven is het idd niet ongebruikelijk om eerst je achternaam te zeggen, gevolgd door je voor- en nogmaals je achternaam. 'Jansens, Pieter Jansens' . Dit verhoogt de kans op blijvende naamsherkenning bij de gesprekspartner.

[luc broes]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Wat ik nog veel erger vind, echt belachelijk, is als een Vlaming bij het voorstellen eerst zijn achternaam en dan zijn voornaam noemt. Alsof je je gegevens uit een register opleest. Ik heb nooit begrepen waarom men dat doet. Het klinkt bijna zelfvernederend, "ik ben maar een naam in de lijst".

Best Dimitri, zo erg is dat nu ook niet. En in ieder geval doen 1.300.000.000 Chinezen dat ook en dan nog altijd.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door job

Dat hangt van de situatie af. In het prive-leven stel je jezelf voor met je voornaam. In het bedrijfsleven is het idd niet ongebruikelijk om eerst je achternaam te zeggen, gevolgd door je voor- en nogmaals je achternaam. 'Jansens, Pieter Jansens' . Dit verhoogt de kans op blijvende naamsherkenning bij de gesprekspartner.

Het zal wel met de beste bedoelingen zijn, maar het doet mij onwillekeurig denken aan "the name is Bond, James Bond."

Trouwens, tegenwoordig heeft iedereen naamkaartjes, dus is de kans op onduidelijkheden vrij klein.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door luc broes

Best Dimitri, zo erg is dat nu ook niet. En in ieder geval doen 1.300.000.000 Chinezen dat ook en dan nog altijd.

Wat Chinezen doen moeten ze zelf weten, maar een Vlaming is geen Chinees en wil naar alle waarschijnlijkheid ook niet als zodanig behandeld worden, wel?

Het zou wat worden als Nederlanders dat ook gaan doen. "Goeiedag, mijn naam is Dijk Piet van."

[job]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Het zal wel met de beste bedoelingen zijn, maar het doet mij onwillekeurig denken aan "the name is Bond, James Bond."

Trouwens, tegenwoordig heeft iedereen naamkaartjes, dus is de kans op onduidelijkheden vrij klein.

Deze vorm van zich voorstellen wordt hier als beleefd aangevoeld. (Dit dan in combinatie met het overhandigen van je naamkaartje.) In het bedrijfsleven (zeker in de verkoopsbranche) zijn bij het zich voorstellen aan een nieuwe gesprekspartner de eerste tien seconden van het gesprek bepalend. Daarom is een o.a. beleefdheid zeer belanngrijk.