De streektalen keren terug!

[Doomy]

De streektalen keren terug, tot spijt van wie het benijdt! Door een verkeerd begrepen vooruitgangsdenken werden ze afgedaan als achterlijke boerentaaltjes die eerst door het Frans en daarna door het Nederlands moesten worden vervangen. Daar waar de boergoisie haar kinderen vroeger in bekakt Frans aansprak doet ze dat nu in bekakt Nederlands. Maar gelukkig komt daar eindelijk een kentering in.

Tijd om deze realiteit ook officieel te erkennen door streektaalstatuten in te voeren. Zelfs een volbloed Antwerps politikus als Mieke Vogels geeft al toe dat West-Vlaams een andere taal is dan het Antwerps/Brabants. Na de emancipatie van Nederlands als instruktietaal moeten West-Vlaams, Limburgs, enz. een emancipatie als streektaal ondergaan.

De standaard, woensdag 7 juni 2006
http://www.standaard.be/Krant/Tekst/...date=20060607#

Dialecten geven een apart sausje aan de taal
Mieke Vogels.

Zit dialect in uw genen?

,,Genen is natuurlijk een erg groot woord, maar ik kom uit een Antwerpse familie. Ik denk wel dat ik een echte Antwerpse ben, in die zin dat ik het hart op de tong heb en veel typische Antwerpse uitdrukkingen gebruik als ik iets wil zeggen. Met mijn grootouders en neven en nichten spreek ik altijd Antwerps. Het is toch iets wat in het bloed zit.''

Wanneer spreekt u dialect?

,,Zelf denk ik dat ik bijna nooit dialect spreek. Toch wijzen mensen in mijn omgeving me er vaak op dat ik wel Antwerps spreek, maar dat ik het zelf niet besef. Soms belt mijn moeder me op om te zeggen dat ik plat gesproken heb op de radio of op televisie, terwijl ik dan zelf erg mijn best gedaan heb om beschaafd te spreken. Laat ons zeggen dat ik dan een gekuist dialect spreek.''

,,Natuurlijk moet je je ook aanpassen aan je omgeving. Toen ik schepen voor Afvalbeleid was in Antwerpen, was het voor mij duidelijk dat je met mensen van de stadsreiniging geen algemeen Nederlands moet spreken. Als je daarentegen op een receptie van bijvoorbeeld de kamer van koophandel bent, moet je ook geen dialect beginnen te spreken.''

,,Ik denk dat het bij mij erger wordt met de jaren. Door ouder te worden krijg je meer zelfzekerheid en durf je meer dialect te spreken. Bovendien wordt dialect ook steeds beter maatschappelijk aanvaard.''

,,Ik heb de indruk dat er de jongste vijftien jaar een kentering gekomen is. Vroeger mocht je op school geen dialect spreken. Ik heb zelf nog dictielessen gevolgd en had veel problemen om mijn zware Antwerpse A weg te krijgen.''

,,Bij de scouts, onder vrienden en in studentenclubs sprak ik altijd dialect, tot grote ergernis van mijn moeder. Zij wilde dat haar kinderen iets bereikten in hun leven en als je 35 jaar geleden iemand wou zijn of worden, was het erg belangrijk om algemeen Nederlands te leren spreken.''

,,Mijn moeder is Mechelse en ze kreeg het vaak op haar heupen als haar kinderen plat Antwerps dialect spraken, maar wij deden dat in onze puberteit natuurlijk soms opzettelijk om haar op stang te jagen.''

Als er bij een programma als ,,Man bijt hond'' geen onderschriften zouden staan, zou u het dan begrijpen?

,,Ik denk dat ik alle dialecten zou begrijpen, behalve het West-Vlaams. West-Vlaams is voor mij een andere taal die ik niet versta. Maar ik ben net een weekendje naar Limburg geweest en ik vind het heel leuk om te horen hoe de mensen daar spreken. Ondertitelde Vlamingen storen me helemaal niet. Ik vind het zelfs een goede manier om een andere 'taal' te leren.''

Zou het spijtig zijn als dialecten verdwijnen?

,,Absoluut. Dialecten geven een apart sausje aan de taal. Het zou erg jammer zijn mocht dat verdwijnen. Bovendien vind ik het persoonlijk veel gemakkelijker om mijn emoties in het dialect uit te drukken. Dialect leent zich daar beter toe dan algemeen Nederlands. Je kan er meer emotie en bezieling in leggen. Dialect is in feite een soort moedertaal voor mij, zoals voor andere mensen Turks dat is. En dan gelden dezelfde regels. Je moet weten wanneer je welke taal moet spreken. Dialect is, net als Turks, geen algemene omgangstaal in Vlaanderen. Maar het is normaal om dat thuis te spreken aangezien je je in je moedertaal het allerbest kan uitdrukken.''

,,Toch zijn er geen reddingsprogramma's voor dialecten nodig. Ik vind dat we vandaag net goed bezig zijn. Vroeger werden dialecten bijna bezworen. Dat is intussen serieus veranderd.''

Wat is het mooiste dialectwoord dat u kent?

,,Het is heel moeilijk om dat zomaar voor de vuist weg te zeggen. Maar iets wat ik wel leuk vind in het Antwerps, is soezemoetje . Dat betekent gelaat of snoetje. Je kan bijvoorbeeld zeggen: 'Er hangt nog confituur op uw soezemoetje. '''

(gre)

Mieke Vogels (52) is al jaren actief in de partij Groen! (voorheen Agalev). Ze was volksvertegenwoordiger, senator, schepen in Antwerpen en Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen. Momenteel is ze Vlaams parlementslid en in oktober duwt ze de Antwerpse lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen.

[stab]

Topic hoort thuis in K&K.

[FISHERMAN]

Weg met de streektalen, leve het AN(ben zelf trouwens een West-Vlaming)!

[Pieke]

er bestaat niet zoiets als "het limburgs". Iemand uit lommel spreekt een onverstaanbaar dialect voor iemand uit Riemst.

[Black Cat]

Oorspronkelijk geplaatst door stab

Topic hoort thuis in K&K.

Absoluut niet, dit onderwerp sluit naadloos aan bij de draad over verfransing.

Jeroen Bouwers bv. vindt dat Vlaams en Nederlands twee verschillende talen zijn, en sommigen gewagen van een leerachterstand bij West-Vlaamse kinderen vanwege het Hollandse AN (gelezen op MSN-forum)

In de 19de eeuw voerden de zgn taalparticularisten reeds een strijd voor "Het Vlaemsch"

AN wordt door niemand gesproken, wel een mengtaal.

Het Vlaamse omkoop-bericht deze week werd ondertiteld:

"Zjedemee?" vroeg de burgemeester vertaald als "Begrijp je het?"

[vlijmscherp]

Oorspronkelijk geplaatst door Pieke

er bestaat niet zoiets als "het limburgs". Iemand uit lommel spreekt een onverstaanbaar dialect voor iemand uit Riemst.

dat is het grote probleem hé, ik ben van aalst maar ben in Zele gaan wonen, awel, sommige woorden, uitdrukkingen versta ik gewoon niet!

het AN is er gekomen om voor iedereen in het Nederlandstalige gebied een houvast te bieden zodat we met elkaar kunnen communiceren op een deftige manier.

[Black Cat]

Oorspronkelijk geplaatst door vlijmscherp

dat is het grote probleem hé, ik ben van aalst maar ben in Zele gaan wonen, awel, sommige woorden, uitdrukkingen versta ik gewoon niet!

het AN is er gekomen om voor iedereen in het Nederlandstalige gebied een houvast te bieden zodat we met elkaar kunnen communiceren op een deftige manier.

En dat AN bestond niet in 1830, maar is beginnen groeien vanaf 1932. Van Vlaanderen in uitgebreide zin wordt pas gesproken na 1860.

[vlijmscherp]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

En dat AN bestond niet in 1830, maar is beginnen groeien vanaf 1932. Van Vlaanderen in uitgebreide zin wordt pas gesproken na 1860.

kan zijn, maar niet relevant, we hebben het over het nu, niet over het verleden, in het beste geval over de toekomst.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

In de 19de eeuw voerden de zgn taalparticularisten reeds een strijd voor "Het Vlaemsch"

Vooreerst staan de "taalparticularisten" voor de West-Vlaamse particularisten, waardoor al onmiddellijk duidelijk wordt dat het om een marginale stroming ging. In Vlaanderen, en zelfs binnen West-Vlaanderen. Daarenboven waren die taalparticularisten het onder elkaar niet eens. Gezelle en De Bo lagen voortdurend met elkaar in ruzie, zelfs zodanig dat ze elk hun eigen weg gingen. De Bo maakte zijn eigen Idioticon en Gezelle werkte zelf aan zijn "woordentas".

De taalparticularisten hebben het niet gehaald, alleen al omdat hun streven niet gedragen was door de meerderheid van literair Vlaanderen. De zogenaamde School van Antwerpen moest ervan niets weten en stelde onvoorwaardelijk de noodzaak van het Nederlands in Noord en Zuid te benadrukken. Aldus gebeurde ook. Op het eerste algemeen Nederlands Congres werd deze eenheid zwaar benadrukt door de aanwezige... Vlamingen. Meer zelfs, deze Vlamingen keurden in weerwil van de Nederlandse bereidwilligheid om de taal een dubbele naam te geven (zoals nog gebeurde in de officiële documenten onder Willem I - daar stond immers steeds "in het Nederduits, te weten Hollands en Vlaams") de tekst goed waarin stond dat onze taal het Nederduits of Nederlands was. Niet Hollands. Niet Vlaams.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

En dat AN bestond niet in 1830, maar is beginnen groeien vanaf 1932. Van Vlaanderen in uitgebreide zin wordt pas gesproken na 1860.

Zoals al aangetoond bestond er in 1830 (en zelfs ervoor) al een algemeen geldende taal. Er was reeds een normering gebeurd naar spraakkunst en in heel grote mate naar woordenschat. Ook voordien waren er afspraken voor de spelling.

Uit de studie van Smeyers - reeds door mij eerder al aangehaald - blijkt overduidelijk en onweerlegbaar dat "Vlaanderen" in uitgebreide zin al gebruikelijk was onder de Oostenrijkers.

http://www.kantl.be/main.php?page=pu...rt&cat_reeks=6

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

AN wordt door niemand gesproken, wel een mengtaal.

Merkwaardig. Ik gebruik dagelijks AN. Geen tussentaal. Ik hoor ook dagelijks AN op radio en tv. Met mijn Antwerpse en Nederlandse vrienden spreek ik AN en zij eveneens.

[Jaani_Dushman]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Door een verkeerd begrepen vooruitgangsdenken werden ze afgedaan als achterlijke boerentaaltjes die eerst door het Frans en daarna door het Nederlands moesten worden vervangen. Daar waar de boergoisie haar kinderen vroeger in bekakt Frans aansprak doet ze dat nu in bekakt Nederlands. Maar gelukkig komt daar eindelijk een kentering in.

De vurigste verdedigster van de dialecten die ik ken, is m'n vroegere lerares Nederlands. (Misschien was dat ook wel omdat ze bevriend was met dialectenkenner Johan Taeldeman...)
In de les mocht je dialect spreken, maar dan moest het wel correct dialect zijn. Maar aangezien niemand in de klas écht dialect kon, maar eerder een tussentaaltje, moest je dan maar AN leren.

[Jaani_Dushman]

Het lijkt me wel gevaarlijk om in deze discussie "dialect" en "streektaal" zomaar door elkaar te gebruiken. Er is geen sluitende definitie over wat een streektaal is. Voor sommigen is het iets vergelijkbaars met een dialect, voor anderen is het ook een taal.
Is Vlaams een streektaal? Volgens mij is dat een dialectengroep. Is Limburgs een streektaal? Volgens de Nederlandse overheid wel, volgens de Vlaamse niet.

[100% VLAMING]

Oorspronkelijk geplaatst door Jaani_Dushman

Volgens mij is dat een dialectengroep. Is Limburgs een streektaal? Volgens de Nederlandse overheid wel, volgens de Vlaamse niet.

Het "Limburgs" bestaat niet in Vlaanderen, ik zal het aantonen door gewoon het zinnetje "Wat heb jij gedaan" eens te zeggen in het Sint-Truidens, Peers en Lommels.

Sint-Truidens (of sintruins): Wa hedzjé gedoawn
Peers (of pèèrs): Waat hebstich geduun
Lommels (Lommols): Wa hedde gè gedoan

Zelfs dorpen die 3 kilometer van elkaar liggen, zoals bijvoorbeeld Velm en Kerkom, hebben een heel andere taal: Een heidsbeir, of een jaadsbeir bijvoorbeeld (respectievelijk het dialect woord voor aardbei in Velm en Kerkom).

Het Limburgs kunt ge niet als streektaal erkennen in Vlaanderen, want het verschil tussen een "Maaslands" dialect en een "Haspengouws" dialect is zo groot dat de sprekers elkaar helemaal niet verstaan.

[Black Cat]

Oorspronkelijk geplaatst door 100% VLAMING

Het "Limburgs" bestaat niet in Vlaanderen, ik zal het aantonen door gewoon het zinnetje "Wat heb jij gedaan" eens te zeggen in het Sint-Truidens, Peers en Lommels.

Sint-Truidens (of sintruins): Wa hedzjé gedoawn
Peers (of pèèrs): Waat hebstich geduun
Lommels (Lommols): Wa hedde gè gedoan

Zelfs dorpen die 3 kilometer van elkaar liggen, zoals bijvoorbeeld Velm en Kerkom, hebben een heel andere taal: Een heidsbeir, of een jaadsbeir bijvoorbeeld (respectievelijk het dialect woord voor aardbei in Velm en Kerkom).

Het Limburgs kunt ge niet als streektaal erkennen in Vlaanderen, want het verschil tussen een "Maaslands" dialect en een "Haspengouws" dialect is zo groot dat de sprekers elkaar helemaal niet verstaan.

Lijkt correct. "Het Antwerps" in de zin van de provincie Antwerpen bestaat ook niet. Dialecten zijn waarschijnlijk stad-gebonden, en zelfs dan nog: in Mechelen verschilden de dialecten van wijk tot wijk. Op dit ogenblik is dat allemaal "uitgevlakt" door het Hollands AN.

In Frankrijk spreekt ook niet iedereen "op zijn Parijs". Sommige Franse dialecten klinken bijna Spaans.

[Hans1]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Vooreerst staan de "taalparticularisten" voor de West-Vlaamse particularisten, waardoor al onmiddellijk duidelijk wordt dat het om een marginale stroming ging. In Vlaanderen, en zelfs binnen West-Vlaanderen. Daarenboven waren die taalparticularisten het onder elkaar niet eens. Gezelle en De Bo lagen voortdurend met elkaar in ruzie, zelfs zodanig dat ze elk hun eigen weg gingen. De Bo maakte zijn eigen Idioticon en Gezelle werkte zelf aan zijn "woordentas".

De taalparticularisten hebben het niet gehaald, alleen al omdat hun streven niet gedragen was door de meerderheid van literair Vlaanderen. De zogenaamde School van Antwerpen moest ervan niets weten en stelde onvoorwaardelijk de noodzaak van het Nederlands in Noord en Zuid te benadrukken. Aldus gebeurde ook. Op het eerste algemeen Nederlands Congres werd deze eenheid zwaar benadrukt door de aanwezige... Vlamingen. Meer zelfs, deze Vlamingen keurden in weerwil van de Nederlandse bereidwilligheid om de taal een dubbele naam te geven (zoals nog gebeurde in de officiële documenten onder Willem I - daar stond immers steeds "in het Nederduits, te weten Hollands en Vlaams") de tekst goed waarin stond dat onze taal het Nederduits of Nederlands was. Niet Hollands. Niet Vlaams.

"moest er niets van weten". Wat voor een taaltje spreekt u dan?

[Black Cat]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Zoals al aangetoond bestond er in 1830 (en zelfs ervoor) al een algemeen geldende taal. Er was reeds een normering gebeurd naar spraakkunst en in heel grote mate naar woordenschat. Ook voordien waren er afspraken voor de spelling.

Uit de studie van Smeyers - reeds door mij eerder al aangehaald - blijkt overduidelijk en onweerlegbaar dat "Vlaanderen" in uitgebreide zin al gebruikelijk was onder de Oostenrijkers.

http://www.kantl.be/main.php?page=pu...rt&cat_reeks=6

In uw dromen ja.

AN, voor zover het al bestond, was de taal van een klein groepje bourgeois-orangisten in Vlaanderen.

En volgens het boek van Els Witte wordt de term Vlaanderen voor een gebied groter dan de provincies, slechts gebruikt na 1860.

Gebruikt is één ding, vraag is door wie (en hoe velen)?

[Tantist]

Er is niets mis met streektalen, mits men zich daar niet in opsluit en ook het AN kan gebruiken in zijn communicatie. Om Ton Lemaire te parafraseren: Ik ben van mening dat een kosmopolitisme zonder lokale wortels leeg en een regionalisme zonder kosmopolitische horizon blind is.

Men mag zich ook niet opsluiten in dit AN en binnen de geografische ruimte van haar sprekers, maar ze is wel de basis van de communicatie binnen deze ruimte, een rol die de belgicisten, zelfs anno 2006 nog zoals Hans1, hadden willen toekennen aan het Frans.

Ik hoop dat Doomy niet bedoelt dat we het AN overboord moeten gooien in onze communicatie en administratie, maar dat denk ik niet. Streektalen kunnen best erkend worden, maar ik zie niet in welke maatschappelijke gevolgen daaraan kunnen gegeven worden. Doomy, suggesties?

[Kweepeer]

Oorspronkelijk geplaatst door FISHERMAN

Weg met de streektalen, leve het AN(ben zelf trouwens een West-Vlaming)!

Weg met het AN, Leve de streektalen!! Of annes godde wa meemaoke zelle mènneke!! (Ben trouwens afkostig uit Geel ,Antwerpse Kempen)

Ik heb niets tegen het AN, meer nog, ik heb ooit dictielessen gevolgd, maar ik gebruik het AN doorgaans nooit. Ik vind het wel goed dat men op TV AN gebruikt, maar waarom zouden mensen het onderling ook moeten gebruiken?

Waarom gebruikt men trouwens geen dialect op regionale zenders??

[vlijmscherp]

Oorspronkelijk geplaatst door Kweepeer

Weg met het AN, Leve de streektalen!! Of annes godde wa meemaoke zelle mènneke!! (Ben trouwens afkostig uit Geel ,Antwerpse Kempen)

Ik heb niets tegen het AN, meer nog, ik heb ooit dictielessen gevolgd, maar ik gebruik het AN doorgaans nooit. Ik vind het wel goed dat men op TV AN gebruikt, maar waarom zouden mensen het onderling ook moeten gebruiken?

Waarom gebruikt men trouwens geen dialect op regionale zenders??

aha, en welk dialect zouden ze moeten gebruiken? ik woon in zele, dus regio van Kanaal 3. dat gaat van streek van dendermonde tot Geraardsbergen. Iemand die het dialect van Zele spreekt, zal niet verstaan worden door iemand van Geraardsbergen hoor!