De streektalen keren terug!

[Black Cat]

Oorspronkelijk geplaatst door C uit W

Dat hij wil gaan zeilen bij dit warme weer

Het water is nog koud.

[end]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

Het water is nog koud.

Zeilen is meestal op een boot.

[Jazeker]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

Dat die in het bootje naar bestvermogen en eerlijkheid de situatie inschatten (vergissen ze zich?), en "verantwoordelijke maatregelen" nemen. Dit houdt niet noodzakelijk geweld in (ik hoor de vraag al komen).

Dat dit niet altijd even zonneklaar is, is even duidelijk. Simplistische visies zijn daarom uit de boze. Er blijft in beleid een marge van twijfel, of dat zou toch moeten.

En daarmee geeft u nog steeds geen antwoord op de bemerkingen van Miguelito.

[Cunning linguist]

Oorspronkelijk geplaatst door Jaani_Dushman

Vergeef mij dat ik eerder mijn juffrouw dictie (van flink wat jaartjes terug) vertrouw dan u.

Ook hier staat het dat je "tie" als "sie" wordt uitgesproken.

Jouw voorbeeld is niet typerend voor de uitspraak van de eind-''-tie". Als de "-tie" door een medeklinker wordt voorafgegaan (fractie, sectie, garantie, advertentie), wordt het overal als "-sie" uitgesproken, dus ook door de mensen die het anders als "-tsie" uitspreken. Daar waar de "-tie" door een klinker wordt voorafgegaan, is zowel "-tsie" als "-sie" de correcte uitspraak.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Jaani_Dushman

Nederlanders denken veelal dat zij het centrumgebied van de Nederlandse taal zijn, en dat de Vlamingen, Surinamers,... randgebieden zouden zijn. Dat hun uitspraak per definitie de correcte zouden zijn. En dan begin je natuurlijk te geloven dat je correct AN spreekt als je "tie" uitspreekt als "tsie".

Blijkbaar besef je niet dat -tsie weldegelijk de norm is, net als -sie trouwens. Beide vormen staan in de uitspraakwoordenboeken opgetekend als AN.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

In Detroit spreken er ook nog wat Oud-Nederlands.

In Detroit spreekt de eerste generatie ingeweken Vlamingen geen "Oud-Nederlands", maar in de meeste gevallen een van de Nederlandse dialecten uit Vlaanderen, dialecten die doo de geografische afzondering verstard zijn geraakt. Dit betekent dan ook dat die mensen de woorden voor nieuwe zaken niet uit het AN zullen halen, maar uit de daar dominerende taal, het Engels. In Frans-Vlaanderen zie je hetzelfde. Daar waar men in bijvoorbeel de Vlaamse dialecten over "ne vliegh're" spreekt, is het woord "avijon" (avion dus) in Frans-Vlaanderen dominerend.

[job]

Oorspronkelijk geplaatst door end

Zeilen is meestal op een boot.

Hij doelt écht op het feit dat het water te koud is, want hij is het die het gat in de boot maakt. Hij is het die zinkt. Hij is het die de temperatuur van het water voelt.

[Pelgrim]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

Wat mij stoort is dat het AN nu gebruikt wordt als een politiek middel voor orangistisce doelstellingen.

BC, je doet hier niet anders dan veralgemenen en beschuldigingen uiten zonder bewijzen.

Heel zwak.

[Pelgrim]

Oorspronkelijk geplaatst door Black Cat

Als je in een bootje zit op een meer, en je maakt een gat in de bodem, dan weet je dat hij zal zinken. Dat is geen vooroodeel, maar vooruitziendheid. Moet je dan diegene die dat niet gelooft maar laten boren?

Vlaanderen en wallonië zijn twee boten die met een trikoloor anker aan elkaar zijn vastgebonden, waardoor ze beiden gaan zinken.
Dank u, Belgique.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Tantist

Weer een scheve parallel. Niet iedereen verstaat Engels. West-Vlaams is bovendien geen dialekt van het Engels en Nederlands evenmin. West-Vlaams is wel een dialect, of beter: een dialectgroep, van het Nederlands.

Kortom: het slaat andermaal op niets.

Wat is nu het nut?

Dit is helemaal geen scheve parallel. Er zijn wel degelijk West-Vlamingen op de boerenbuiten die alleen maar West-Vlaams kunnen praten. En als West-Vlamingen Nederlands als instruktietaal moeten leren, waarom dan geen Engels? Dat zou volgende voordelen hebben:

*) Het is de taal van wetenschap en techniek (vooral dan kompjoeters);
*) Het is de muzikale kultuurtaal van jongeren;
*) Het is ook een taal met heel veel literatuur;
*) Het is de meest internationaal gebruikte taal;
*) ....

En misschien zouden we in de toekomst beter zelfs allemaal Chinees leren, want die maken 1/5de van de wereldbevolking uit? Waarom zouden we dan nog investeren in het Nederlands?

Als je "nut" als kriterium voor het bestaansrecht of officiële erkenning van een streektaal gebruikt, dan kun je evengoed het nut van een heleboel instruktietalen (zoals het Nederlands) betwisten.

[Doomy]

http://www.standaard.be/Artikel/Deta...kelId=GASTCSIT

West-Vlaams is het homogeenst verspreid

De Standaard, zaterdag 10 juni 2006

Dialecten verwateren. Alleen het West-Vlaams en het Antwerps laten nog stevig van zich horen. Of klopt dat niet?

HET ware dialect is aan het verzwakken. Mensen die de finesse beheersen, behoren stilaan tot de oudste generaties. Vaak zien zij zichzelf als de behoeders van hun regiotaal. Zij ijveren voor de instandhouding en richten dialectgroepen op.

In de meeste provincies gaat de kennis van het dialect erop achteruit. Wat er te horen valt, leunt dichter aan bij de standaardtaal. Op twee uitzonderingen na. West-Vlaanderen houdt de traditie in stand en het Antwaarps dreigt zich soms op te werpen als de nieuwe eenheidstaal van soaps. ,,Die twee dialecten springen er wel uit'', zegt Rob Belemans. Hij is consulent dialecten bij het Vlaams Centrum voor Volkscultuur. ,,Maar het gaat om twee verschillende dingen.''

,,De situatie van de traditionele dialecten, waarbij zoals honderd jaar geleden iedereen dialect sprak, vind je nu alleen nog terug in West-Vlaanderen. Kinderen en jongeren leren het dialect aan als de spreektaal voor thuis. Van alle provincies is dat taalgebruik het conservatiefste. Daar zijn een paar redenen voor. Het is een perifere provincie, waar landbouw nog een belangrijke economische activiteit is. De dorpen liggen relatief ver uit elkaar. Vanwege het groot aandeel groen is er minder kans op contact.''

Maar we kennen toch nog een perifere provincie, in het oosten van het land? Houden de dialecten in Limburg dan minder goed stand?

,,In Limburg evolueert de spreektaal weg van het dialect. De kiemen daarvan liggen in de eerste helft van de twintigste eeuw. Er was toen een spectaculaire industrialisering, waardoor men uit de traditionele situatie brak. Er kwamen twee migratiegolven. De nieuwe arbeiders die het land binnenkwamen, spraken meestal een andere taal. Bij het inburgeren zochten ze veeleer aansluiting met de standaardtaal dan met het dialect.''

Klopt het dat de Antwerpenaar, trots als hij is op zijn sinjorenstatuut, zijn dialect goed in stand houdt?

,,Dat is veeleer perceptie. Het Antwerps is het meest mediatieke van de dialecten. Sinds een jaar of tien proberen de omroepen dichter bij hun publiek te raken, vooral via soaps en entertainmentprogramma's. Vaak zijn die Antwerps gekleurd, waardoor je de indruk krijgt dat dat dialect sterk vertegenwoordigd is. Maar als je kijkt naar het Brabantse dialectengebied, waar het Antwerps deel van uitmaakt, dan merk je dat het niet klopt. Het Brabants heeft natuurlijk een comfortabele situatie: het ligt geografisch centraal en het leunt aan bij de standaardtaal. Vandaar dat er amper dialectgroepen zijn. Doordat de tussentaal oprukt, heeft men de indruk dat het dialect helemaal niet bedreigd wordt.''

Geert Sels

Met andere woorden: het West-Vlaams is springlevend en houdt goed stand tegen het oprukkende Algemeen Nederlands en tegen de tussentaaltjes.

[Doomy]

Marc Reynebeau schreef een uitgebreid artikel over streektalen/dialekten in De Standaard van zaterdag 10 juni 2006:

De Vlamingen begrijpen elkaar nog altijd niet

http://www.standaard.be/Artikel/Deta...kelId=GASTCSHJ

Een paar citaten eruit:

De eerste Vlaamse dialectendag van vandaag wil dit orale erfgoed weer onder de aandacht brengen. Als erfgoed is het dialect drager van authenticiteit en geschiedenis, waaraan ook de nostalgie zich kan vasthaken. Zijn rijkdom zit minder in zijn bruikbaarheid als omgangstaal dan in zijn beeldende kracht, zijn metaforen en zegswijzen, die getuigen van levenservaring, wijsheid, zin voor relativering, humor en menselijkheid.

Met andere woorden: streektalen zijn rijker dan instruktietalen. Alleen daarom al mogen ze als moedertaal van de sprekers ervan worden erkend.

Volgens filologen scherpt het dialect, in combinatie met de standaardtaal, ook de taalgevoeligheid aan. De spanning tussen beide talen leert mensen met variaties omgaan. Wie beide beheerst, is gevoeliger voor taalregisters en heeft een scherper besef van de gebruiksmogelijkheden van de taal.

Met andere woorden: er is dus wel degelijk een wetenschappelijke basis voor de stelling dat een tweetaligheid streektaal/instruktietaal tot een betere talenkennis leidt.

Maar dat inzicht is recent. Het dialect stond lang in een kwade reuk. De taal droeg immers, zeker in Vlaanderen, altijd een politieke betekenis. Voor de Vlaamse Beweging van de negentiende eeuw was zij 'gansch het volk', al was van die taal lang niet veel te merken. Ze bestond alleen voor de kleine groep geletterden die zich opwierp als de elite van het volk.

Het 'Vlaams' (soms ook: het 'Belgisch') bleef lang een schijntaal, die alleen in een geschreven versie bestond, in kranten en literatuur. Verder was het niet meer dan een verzamelnaam voor een reeks onderling erg verschillende dialecten. De sprekers ervan begrepen elkaar slechts moeizaam en schakelden niet zelden over op het Frans om toch een zinnig gesprek te kunnen voeren.

Vlamingen hebben altijd met hun taal geworsteld. Zeker twee eeuwen lang hadden ze het idee dat 'hun' taal was achtergesteld, tegenover het Frans in België en tegenover het ingevoerde Nederlands uit Nederland. Daar genoot de taal al enkele eeuwen een semi-officieel statuut. Ze had er zelfs in de godsdienst een draagvlak gevonden, met de Statenbijbel als referentie.

Werd het Nederlands ook in België geleidelijk officieel erkend, veel Vlamingen hadden het moeilijk om zich te identificeren met die nieuwe, als vreemd ervaren standaardtaal. Daarom konden de dialecten lang een valabel alternatief blijven. De standaardtaal oogde elitair en dat wilde ze ook, zoals blijkt uit de naam waaronder ze na de Tweede Wereldoorlog werd uitgedragen: Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN).

Dat 'beschaafde' stond tegenover het boertige en achterlijke karakter dat aan de nog altijd overheersende dialecten werd toegeschreven. Dat weerspiegelt het misprijzen voor het 'gewone' volk, dat wel vaker voorkwam bij de flamingantische kleine burgerij.

Die negatieve kijk toonde zich ook bij een taalfanaat als wijlen Johan Anthierens. ,,Met zijn allen in een middeleeuws wambuis blijven hangen, lijkt het verlangen van alle Vlamingen, slim en dom'', schreef hij in 1997 in De Tijd . ,,Onze beste zangers, de Wannessen, de Willemmen en andere gebaarde Walters, rijmen in een privé-bargoens, en regionale derivaten van de cultuurtaal dicteren de tongval in alle tv-feuilletons. In dit land van solden voor koopjes en een kot voor een kamer zijn alle begrippen welkom als het maar geen Nederlands is. Succes verzekerd, als het maar onverstaanbaar klinkt.''

In zijn memoires beschrijft Wilfried Martens hoe het ABN in de jaren vijftig als een uiting van 'Vlaams extremisme' werd beschouwd. ,,Er groeide aldus een soort taalelite'', schrijft Martens. ,,De taalpromotoren argumenteerden dat de Vlamingen beschaafd moesten spreken omdat ze anders een minderwaardig volk zouden blijven en niet zouden kunnen opwegen tegen de Franstaligen, die hun taal wel behoorlijk konden spreken. De ABN-spreker deed dus permanent inspanningen om zijn taal te verfijnen, dat ging soms zo ver dat hij bijna Hollands ging praten, tot ergernis van velen. 'Zij hebben het hoog in hun bol', zei men over ons.''

Met ander woorden: een flamingantische elite heeft zelf voor het elitaire karakter van het Algemeen (Beschaafd) Nederlands gezorgd. het resultaat was er dan ook naar:

Het met een belerend vingertje uitgedragen ABN werd al snel als opgedrongen ervaren. De 'zeg niet zus, maar zeg zo'-lijstjes veroorzaakten veel wrevel, ongemak en onzekerheid: schrijf of zeg ik het wel goed? Taalplezier leek onbestaande, iedereen kreeg een taalkundig onvermogen aangepraat. De radio bracht elke ochtend taaltips onder de beschuldigende titel 'Voor wie haar soms geweld aandoet'.

Het werd een fiasco. ,,Na vijftig jaar ABN-actie kent de Vlaming nog altijd geen Nederlands'', aldus Frans Debrabandere, een van de promotoren ervan (DS 30 november 2005). Toch bestaat wat nu het Algemeen Nederlands (AN) heet, wel degelijk. Het beschikt ook over een duidelijk draagvlak, de openbare omroep. Maar daarom is het nog geen dagelijkse omgangstaal geworden. Vandaag wordt in niet eens een vijfde van de Vlaamse gezinnen AN gesproken.

Hebben de inwoners van het "Vlaamse" Gewest werkelijk het Nederlands onder de knie?

Taalzorg is niet langer de eerste zorg in het onderwijs. Jongeren zijn vandaag wel mondig, maar niet meer taalvaardig. Al na een paar woorden verraadt hun tongval waar ze zijn opgegroeid. En het gaat hard. Bij de VRT slaagt vandaag 3 procent van de sollicitanten in de stemproef: in 1998 was dat nog 8 procent.

De reden: er is amper nog AN te horen, niet op school en niet in de massamedia. Behalve in journaals en andere 'ernstige' programma's hanteert zelfs de openbare omroep steeds minder het AN, zeker niet in talkshows of fictieprogramma's. Mensen moeten zich in fictie kunnen herkennen, heet het dan, en het klopt dat dat niet kon met het bombastische theater-ABN van vroeger.

Maar het is ook een vicieuze cirkel: aangezien het AN steeds minder te horen is, lijkt het steeds meer een vreemde taal. Dat zo de tussentaal domineert, heeft vérstrekkende gevolgen. Onderwerpen als politiek en cultuur lijken niet langer 'voor ons' bestemd, aangezien daarover toch niet in 'onze' taal wordt gesproken.

Gaan de streektalen/dialekten er werkelijk op achteruit?

En het dialect ondertussen? Filip Kowlier maakte het hip, al is hij buiten West-Vlaanderen niet te begrijpen. Maar ja, van die Engelstalige liedjes is vast ook maar weinig te begrijpen. Kowlier kreeg navolging in de Nekka-liedjeswedstrijd, waarin het gros van de deelnemers voor het dialect kiest. Dialect wordt weer efficiënt, nu de vervreemding tegenover de standaardtaal toeneemt.

Het AN trekt zich terug in de formele schrijftaal, terwijl de tussentaal het informele schrijven van e-mails en sms'en gaat beheersen. Maar om er ook liedjes in te schrijven, is dat Schoon Vlaams (nog?) te wisselvallig en te armzalig. Ze bestaat tenslotte weinig meer dan taalkundige slordigheden en inhoudelijke clichés zoals die door deelnemers aan tv-programma's als Temptation Island en Big Brother wordt gedebiteerd, type bangelijk en goe bezig . Een mens wil weleens wat meer gezegd krijgen. Zo niet in het AN, dan toch in het dialect.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

Wat is volgens jou "bekakt Nederlands" dan? Ik heb nl. nog nooit een Vlaming bekakt Nederlands horen spreken.

Overigens hoeven dialecten helemaal niet vervangen te worden door het Nederlands, dialect en standaardtaal kunnen perfect naast elkaar bestaan. Alleen moet er wel gezorgd worden dat iedereen de standaardtaal goed beheerst en daar scheelt het nogal eens aan. Velen kunnen alleen nog maar een soort tussentaal spreken. Met die tussentalen gaat het dialect even goed verloren, dus richt daar je peilen op zou ik zeggen.

Als mensen al van jongsaf zowel streektaal als instruktietaal aanleren krijgen ze niet alleen een beter taalgevoel, maar gaan ze ook beter het onderscheid tussen beide taalvormen aanvoelen. Daardoor maakt dat verschrikkelijke tussentaaltje minder kans. Doordat West-Vlaams en Nederlands erg grote verschillen vertonen is de invloed van de tussentaal in West-Vlaanderen een stuk beperkter.

[Doomy]

En tenslotte misschien ook nog even Filip Kowlier citeren:

Oorspronkelijk geplaatst door Filip Kowlier

In West-Vlaanderen spreekt iedereen dialect. Vroeger op school, toen ik op het VTI zat, probeerden de leraars om tegen de leerlingen AN te spreken. Ze deden hun best, maar het lukte niet echt. Het was geforceerd en ze vielen allemaal terug op het dialect - behalve de leraar Nederlands misschien.''

Dus nog een ekstra argument om in West-Vlaanderen het West-Vlaams officieel als streektaal te erkennen en er een tweetaligheid West-Vlaams/Nederlands in te voeren.

[C uit W]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Als mensen al van jongsaf zowel streektaal als instruktietaal aanleren krijgen ze niet alleen een beter taalgevoel, maar gaan ze ook beter het onderscheid tussen beide taalvormen aanvoelen. Daardoor maakt dat verschrikkelijke tussentaaltje minder kans. Doordat West-Vlaams en Nederlands erg grote verschillen vertonen is de invloed van de tussentaal in West-Vlaanderen een stuk beperkter.

[Pelgrim]

Doomy, is het je al opgevallen dat zowat alle tekst die jij hier geplaatst en geschreven hebt... AN is?

[Jaani_Dushman]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Dus nog een ekstra argument om in West-Vlaanderen het West-Vlaams officieel als streektaal te erkennen en er een tweetaligheid West-Vlaams/Nederlands in te voeren.

Dan zal je eerst een eenheids-West-Vlaams moeten fabriceren, want een dialect verschilt van dorop tot dorp. Er bestaat niet zoiets als "het West-Vlaams dialect". Wel een hele groep dialecten die valen onder de West-Vlaamse dialectgroep.

Stel dat de regionale TV in de streektaal wordt uitgezonden, dan zendt Focus in het Brugs uit, en WTV in het Roeselaars. Waar zit je dan met je West-Vlaams?

[De Rotterdammer]

...dan zullen de ondertitelaars goudgeld verdienen....!

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Dit is helemaal geen scheve parallel. Er zijn wel degelijk West-Vlamingen op de boerenbuiten die alleen maar West-Vlaams kunnen praten. En als West-Vlamingen Nederlands als instruktietaal moeten leren, waarom dan geen Engels?

Engels is taalvreemd tegenover de Vlaamse dialecten. AN niet (u blijft maar "Nederlands" door elkaar haspelen met "AN"). AN is ontstaan uit de Frankische dialecten, nl. Hollands, Brabants en Vlaams, met een hele reeks eigen kenmerken die niet gevonden worden in die dialecten.

Er zijn inderdaad nog mensen die alleen maar dialect kunnen praten. Die vind je ook in andere landen. In Zwitserland heb je ook nog dalbewoners die geen spetter Standaardduits uit de mond krijgen, wat evenwel niet betekent dat er daar een iemand aan denkt om de cultuurtaal te vervangen door het dialect. Ook niet in West-Vlaanderen trouwens, met uitzondering van enkele zonderlingen als u.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Als mensen al van jongsaf zowel streektaal als instruktietaal aanleren krijgen ze niet alleen een beter taalgevoel, maar gaan ze ook beter het onderscheid tussen beide taalvormen aanvoelen. Daardoor maakt dat verschrikkelijke tussentaaltje minder kans. Doordat West-Vlaams en Nederlands erg grote verschillen vertonen is de invloed van de tussentaal in West-Vlaanderen een stuk beperkter.

Dat is niet zo. Het probleem is niet de zogenaamde "diglossie" (dialect & standaardtaal), maar wel het door elkaar halen van de twee. In Nederland gooit men die twee niet door elkaar, juist omdat ze een lange traditie hebben. In Vlaanderen, na zo vele jaren gedwongen verfransing, was er dat onderscheid niet. Het aankweken van een juiste taalhouding is daarenboven veel belangrijker dan in het inruilen van onze standaardtaal voor het dialect.