Onze "onafhankelijke" media

[Fieseler]

[quote]

Oorspronkelijk geplaatst door Frans Oghtendlicht

Neen, dat is helemaal geen feit. Het is niet omdat u zegt dat iets 'een feit' is dat het dat dan plots ook zo is. U zal met sterkere argumenten moeten afkomen om mij te overtuigen.

Ben eens gaan grasduinen in mijn eigen zeer kleine archiefje
A/
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Prof Walgraeve: Universiteit Antwerpen[/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]“Zeker tot 2000 hebben de media een vrij consequent cordon in stand gehouden tegenover het VB. Volgens zijn electoraal gewicht is het VB ondervertegenwoordigd in de nieuwsprogramma’s en helemaal afwezig in infotainment als De Laatste Show of Margriet aan Zee. Kwam de partij toch aan bod, dan werd ze steevast kritischer benaderd dan andere partijen.” Zo hoort u het ook nog eens van een ander.[/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]B/[/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3][FONT=TimesNewRoman][SIZE=4]

Het profiel van de Vlaamse beroepsjournalist (deel 1)
Els De Bens, Mieke De Clercq & Steve Paulussen
Vakgroep Communicatiewetenschappen Universiteit Gent.

[/SIZE][/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Artikel verschenen op 27 mei 2003 in De Journalist (Magazine van de VVJ) nr. 59: p.4-7
Het onderzoek ‘De Journalist van de 21[/FONT][FONT=TimesNewRoman][SIZE=1]ste [/SIZE][/FONT][FONT=TimesNewRoman]eeuw’ is een groot succes geworden. Precies 1.026
Vlaamse journalisten hebben schriftelijk of on-line meegewerkt aan deze grootschalige
bevraging, of 45,5% van alle beroepsjournalisten. De verwerking van alle antwoorden was
een enorme onderneming, maar te beginnen met dit nummer verschijnt een samenvatting van
de resultaten in een aantal afleveringen in De Journalist.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Voorgeschiedenis

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Eind 2002-begin 2003 werd voor het eerst een grootschalige, diepgaande enquête verstuurd
aan alle beroepsjournalisten in Vlaanderen (2.257). In het verleden werden reeds meermaals
beperktere enquêtes gehouden, maar steeds onder kleinere groepen journalisten, en vanuit een
verschillende invalshoek. Het eerste systematische profielonderzoek dateert van 1983, toen
professor De Bens een steekproef van beroepsjournalisten onderzocht. Verder werd in 1993
een survey gehouden onder alle dagbladjournalisten (De Bens), en werden in 1999 alle
kranten- en weekbladjournalisten ondervraagd (De Clercq), gevolgd door alle journalisten van
de audiovisuele media in 2000 (De Clercq).
Het onderzoek anno 2003 dat nu voorligt, is vrij uniek voor Vlaanderen, omdat voor de eerste
keer alle journalisten uit alle mediasectoren werden aangeschreven. Bovendien werden de
diverse aandachtspunten uit de verschillende voorgaande studies (socio-demografische
gegevens, loopbaanverloop, politiek-ideologisch profiel, genderaspecten, …) werden
samengebracht in één vragenlijst. Tot slot werd nauw overleg gepleegd met collegaeacademici
uit andere landen opdat de gegevens vergelijkbaar zouden zijn met gelijkaardig
internationaal onderzoek.
In deze aflevering bekijken we eerst enkele algemene kenmerken van de Vlaamse
beroepsjournalist. Tevens gaan we na in hoeverre er zich belangrijke trendverschuivingen
voordoen in vergelijking met de eerdere profielstudies in Vlaanderen.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Wie is dé journalist?

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

De gemiddelde journalist is een hoogopgeleide man van 39, die werkt voor een krant, en
samenwoont met partner en 2 kinderen. Maar tussen journalisten zijn natuurlijk ook veel
verschillen. Dit blijkt wanneer het profiel meer in detail wordt bestudeerd.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Medium

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Het gros van de journalisten werkt voor de geschreven pers. Vier op de tien journalisten
werken (vol- of deeltijds) voor een dagblad en ruim een kwart werkt voor een tijdschrift. 29%
werkt voor televisie en 14% voor de radio. Internetjournalistiek heeft totnogtoe weinig extra
jobs gecreëerd: slechts 4% werkt (deeltijds of voltijds) voor een website. Dit is nog iets
minder dan het aantal journalisten dat tewerkgesteld is bij een productiehuis (5%) of een pers-
en/of foto-agentschap (6%). In de radio- en weekbladjournalistiek zijn vrouwen in verhouding
beter vertegenwoordigd dan in de andere mediasectoren. Terwijl bij de radio en de
weekbladpers één op drie journalisten een vrouw is, daalt het aandeel vrouwen bij televisie,
persagentschappen of productiehuizen tot een op vier of zelfs een op vijf.
Bijna een kwart van alle journalisten (23,1%) werkt voor verschillende media-werkgevers
tegelijk (dag- of weekblad, openbare of commerciële radio of tv, persagentschap,
productiehuis of internet). 16% combineert werken voor twee mediasectoren, en nog eens 7%
werkt tegelijk voor drie of meer media-werkgevers. De overgrote meerderheid van de
journalisten lijkt echter wel tevreden over hun huidige mediasector, want slechts 8,5% zou
liever in een andere mediasector werken.

[/FONT][FONT=Arial][SIZE=2]

Figuur 1: Verdeling van de journalistieke beroepsgroep over de verschillende media (in %)

[/SIZE][/FONT][FONT=Arial][SIZE=1]

0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Dagblad
Weekblad
Televisie
Radio
Persagentschap
Productiehuis
Internet
totaal
mannen
vrouwen

[/SIZE][/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Geslacht en leeftijd

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Op het vlak van geslacht en leeftijd levert de enquête weinig verrassingen op. Vroeger
onderzoek in binnen- en buitenland toonde al aan dat vrouwen in de journalistiek sterk
ondervertegenwoordigd zijn. Nog steeds is de man-vrouw-verhouding zeer ongelijk: 70,2%
mannelijke tegenover 29,8% vrouwelijke respondenten. Wel stellen we vast dat er een
duidelijke vooruitgang is van het aantal vrouwen in de journalistiek. Een historische analyse
van het aandeel vrouwen in de dagbladpers bijvoorbeeld toonde een toename van het
percentage vrouwen van 4,3% (1966) naar 20,9% (2002) in 36 jaar tijd. In vergelijking met
andere landen ligt de vrouwelijke vertegenwoordiging in de journalistiek echter nog steeds
laag. In de ons omringende landen tellen we gemiddeld rond de 33% vrouwen in de
journalistiek, met enkele uitschieters tot 40% (Duitsland, Scandinavische landen), of zelfs
50% vrouwelijke journalisten (Finland). Ook de gemiddelde leeftijd van 39 jaar is
vergelijkbaar met voorgaand onderzoek en met de leeftijd van journalisten in het buitenland,
zoals bijvoorbeeld in Groot-Brittannië, Finland, Frankrijk of Duitsland. 37% van de Vlaamse
journalisten is tussen de 25 en 35 jaar en nog eens ruim een derde (34%) is tussen 35 en 45
jaar. 9% is ouder dan 55 en slechts 4% jonger dan 25. Vrouwen zijn, net als in andere landen,
wel een stuk jonger dan hun mannelijke collega’s: de gemiddelde leeftijd van de mannelijke
journalisten is 41 jaar, terwijl dat bij de vrouwen 36 jaar is.
Slechts 4,6% van de Vlaamse journalisten heeft een niet-Belgische nationaliteit.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Gezinssituatie

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Ongeveer driekwart (72%) van de journalisten is getrouwd of woont samen. Het aantal
gehuwde journalisten daalt echter, vergeleken met 20 jaar geleden. In 1983 was 78,4% van de
Vlaamse beroepsjournalisten gehuwd, terwijl dit nu nog slechts 45,2% is. Nog 16,7% is
alleenstaand, 9% woont niet samen met de partner en 3,7% is gescheiden.
Meer dan de helft van de journalisten heeft (gemiddeld twee) kinderen en 45% is kinderloos.
Opvallend is het lage aantal moeders in de journalistiek. Eenenzestig procent van de
vrouwelijke journalisten heeft geen kinderen, terwijl juist 61% van de mannen wel kinderen
heeft. Dit heeft niet alleen te maken met de (jongere) leeftijd van de vrouwelijke journalistes.
Ook jonge mannen hebben vaker een partner en kinderen, terwijl (oudere) vrouwen vaker
kinderloos blijven of minder kinderen hebben.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Opleiding

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Journalisten zijn steeds hoger opgeleid: 90% heeft een diploma hoger onderwijs. Ruim de
helft heeft een universitair diploma en een derde volgde hoger onderwijs buiten de
universiteit. Slechts 10% heeft enkel een diploma secundair onderwijs. Vergeleken met
voorgaande studies (’83, ’93, ’99 en ‘2000) betekent dit een continue stijging van het
opleidingsniveau. Steeds meer journalisten hebben een diploma universiteit of hogeschool,
iets wat ook in andere landen wordt vastgesteld.
Tabel 1: Hoogst behaalde diploma (in %)
Universitair onderwijs 57,5%
Hoger onderwijs lange type 9,1%
Hoger onderwijs korte type 23,4%
Hoger secundair 8,6%
Lager secundair 1,4%
Totaal 100% (1.022)
Bijna de helft van alle journalisten (49,6%) heeft een specifieke journalistieke opleiding
gevolgd. De meest geliefde journalistieke opleiding is Communicatiewetenschappen aan de
universiteit: 17% van de Vlaamse beroepsjournalisten heeft een dergelijk diploma, en nog
eens 7% volgde een postacademische of aanvullende universitaire opleiding. 12% koos voor
een journalistieke opleiding aan de hogeschool, en nog eens 6% behaalde een postgraduaat
buiten de universiteit. Het Instituut voor Journalistiek gaf een opleiding aan 6% van de
journalisten. Daarnaast kreeg bijna één op de tien beroepsjournalisten in Vlaanderen
bovendien training op het werk. Meer dan de helft heeft tevens nog één of meerdere
bijkomende, niet-journalistieke opleidingen gevolgd naast de hoofdopleiding.
Tabel 2: Specifieke journalistieke of communicatiewetenschappelijke opleiding(en) (telkens
afz. op 100%)
Universiteit: communicatiewetenschappen 16,9%
Univ. postacademische/ aanvullende opleiding 6,9%
Hogeschool basisopleiding 11,7%
Hogeschool postgraduaat 5,6%
Instituut voor Journalistiek 5,8%
Opleiding op het werk 9%
Andere 8%

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Loopbaan en ervaring

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Het merendeel van de Vlaamse journalisten is doelbewust in het beroep gestapt (81,6%); bij
een vijfde van hen is dit eerder toevallig of door een samenloop van omstandigheden gebeurd.
Belangrijkste motivaties om in de journalistiek te stappen zijn de afwisseling die de job biedt
(67%), de creativiteit (63%), de intellectuele uitdaging (44%), het feit dat het geen ‘9 to 5’ job
is (42%), de vrijheid (41,5%), de vele contacten (39%) en een sociaal engagement (33,5%).
Maatschappelijk aanzien (6%) of promotiekansen (2,5%) zijn blijkbaar geen belangrijke
motivatoren.
De helft van de respondenten oefende ooit een ander beroep uit, vaak in het onderwijs. Ook
heeft 55% van de respondenten ooit voor een of meerdere andere werkgevers binnen de
mediasector gewerkt (voornamelijk in de printmedia: 26% dagblad, 23% weekbladsector), en
heeft een op vijf de journalistieke loopbaan al eens of meermaals onderbroken. Voornaamste
redenen hiervoor zijn werkloosheid (19%), een andere job (17%), familiale redenen (10%),
zwangerschap (33%) of studie (3,5%). Toch zitten journalisten gemiddeld 11,5 jaar in de
journalistiek, waarvan gemiddeld al negen jaar bij de huidige werkgever. De gehechtheid aan
het beroep blijkt verder uit het feit dat tweederde van de journalisten (65,5%) zich tot het
einde van zijn of haar loopbaan in de journalistiek ziet blijven, terwijl slechts 7% er aan denkt
om de komende vijf jaar uit de journalistiek te vertrekken. Deze gegevens bevestigen
nogmaals de trends die ook al uit eerder onderzoek bleken: journalisten hebben vaak al een
andere loopbaan gehad, maar stappen doorgaans doelbewust in de journalistiek, en willen hun
job ook graag blijven uitoefenen in de toekomst.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Flexibiliteit

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Journalistiek is een arbeidsintensief beroep dat de nodige flexibiliteit vereist. Naar eigen
zeggen werkt de Vlaamse beroepsjournalist gemiddeld 46,5 uren per week. 63% voegt eraan
toe dat het aantal werkuren per week regelmatig varieert. 7% spendeert per week meer dan 60
uren aan de journalistiek, terwijl slechts 17,5% minder dan 40 uren werkt. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat driekwart van de journalisten op weekbasis regelmatig tot altijd overuren
maakt, al krijgt bijna een derde hiervoor geen enkele compensatie. Bekijken we enkel de
journalisten in loondienst, dan worden bij bijna 40% overuren niet gecompenseerd, en 49%
krijgt compensatie onder de vorm van verlof (al is dat voor ruim de helft niet volledig
opneembaar). De rest ontvangt een financiële vergoeding (3%) of een combinatie van
mogelijkheden (8%). Verder blijkt uit het onderzoek dat amper 31% van de journalisten
volgens een vast uurrooster werkt en dat een kwart van hen zich moet inpassen in een
ploegen- of shiftsysteem. Avondwerk en weekendwerk zijn dan ook geen zeldzaamheid in de
journalistiek: respectievelijk slechts 8% en 12% werkt zelden of nooit ’s avonds of in het
weekend. Flexibiliteit blijkt ook een belangrijke rol te spelen bij aanwerving en promotie: een
grote groep journalisten geeft aan dat het heeft meegespeeld bij hun aanwerving (51%) en hun
promotie (46%).
Ruim 89% van de journalisten werkt voltijds, en ruim driekwart van alle journalisten werkt
voltijds voor één werkgever. Deeltijds werk is eerder zeldzaam: slechts 12,7% werkt (ook
nog) deeltijds, in verhouding meer vrouwen (17%) dan mannen (10,5%).
Tabel 3: Flexibiliteit (afz. op 100%)
Gemiddeld uur/week 46,5 uur/week
Aantal uur varieert regelmatig 63%
Regelmatig tot altijd overuren 74%
Werkt in ploeg of shift 25,5%

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Statuut en loon

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Bijna 78% van de Vlaamse beroepsjournalisten werkt (meestal vast) in loondienst, een kwart
is (ook) freelancer, en werkt meestal voor meerdere opdrachtgevers. Ruim 6% van alle
journalisten combineert verschillende statuten, en ruim 40% heeft al een of meerdere keren
gewerkt onder een ander statuut dan het huidige. Het onzekere statuut van zelfstandigen blijft
een van de belangrijkste pijnpunten van het journalistieke beroep. Driekwart van alle
journalisten verkiest dan ook te werken in loondienst, en bijna de helft van alle journalisten
meent dat freelance werken geen eigen keuze is.
Tabel 4: Statuut (telkens afz. op 100 %)

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Bold]

Loondienst (totaal) 77,9%

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Vast contract 70,1%
Tijdelijk contract 1,9%
Statutair-ambtenaar 6%

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Bold]

Freelance (totaal) 25%

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

1 vaste opdrachtgever 7,3%
Meerdere vaste opdrachtgevers 12,6%
Variabele opdrachtgevers 7,3%

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Freelancers zijn overigens duidelijk minder tevreden over hun statuut en hun loon. Het
gemiddelde netto maandloon van de zelfstandige beroepsjournalist is 1.715 euro; dat van de
niet-zelfstandigen 1.808 euro. Vrouwen verdienen net als in andere landen significant minder
dan hun mannelijke collega’s. Terwijl het gemiddeld inkomen voor mannen 1.863 euro is, ligt
dat bij vrouwen 250 euro lager, op 1.613 euro gemiddeld. Een belangrijke aanvulling op het
netto-maandloon in de journalistiek wordt verder gevormd door de bijkomende voordelen.
Ruim 80% van alle journalisten geniet één of meerdere extra legale voordelen bovenop het
maandelijks inkomen. Vaak gaat het om een groepsverzekering, een onkostenvergoeding,
telefoon- en gsmvergoeding (telkens 50 �* 60 % van alle journalisten heeft een dergelijk
voordeel). Verder heeft ongeveer een kwart van de respondenten een bedrijfswagen, krijgt een
vijfde bijkomende tegemoetkomingen voor informatica (laptop, internet), en ontvangt 17%
maaltijdcheques.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Functie en specialisaties

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Bijna een vijfde van de Vlaamse beroepsjournalisten draagt leidinggevende
verantwoordelijkheid, hetzij als (adjunct-)hoofdredacteur (6%), hetzij als rubrieks- of
redactiechef of eindredacteur-coördinator (13,5%). Bijna 59% van de respondenten omschrijft
zijn of haar functie als journalist, redacteur of reporter/correspondent. Verder houdt 9% zich
voornamelijk bezig met tekstrevisie-eindredactie en werkt 8% als beeldjournalist (cameraman
of fotograaf). De rest, zo’n 4,5% van de beroepsgroep, oefent nog een andere redactionele
functie uit, bijvoorbeeld als vormgever, regisseur of technicus. Vrouwen zijn minder
evenredig vertegenwoordigd over alle diverse functie en zijn nog steeds
ondervertegenwoordigd in leidinggevende posities.
Tabel 5: Functies volgens geslacht (in %)
M V Totaal
(Adjunct-)hoofredacteur 7,1% 3,6% 6%
Rubrieks-, redactiechef, eindredacteur- coördinator 15% 9,9% 13,5%
Tekstrevisie-eindredactie 9,2% 8,9% 9,1%
Journalist, correspondent 54% 70,1% 58,8%
Cameraman, fotograaf 10,9% 2% 8,2%
Vormgever, regisseur, technicus, andere 3,8% 5,6% 4,4%
Totaal 69,9% 30,1% 100% (N=1010)
Het merendeel (72%) van de Vlaamse beroepsjournalisten is gespecialiseerd in een of
meerdere onderwerpen. Voor 18,5% van hen is dit de politiek, wat samen met ‘samenleving’
(22%) en ‘cultuur’ (20%) tot de belangrijkste domeinen behoort waarin journalisten zich
specialiseren. Het belang van regionaal nieuws blijkt ook uit de specialisaties, gezien een op
de vijf journalisten zich toelegt op een of andere regio. Andere belangrijke
specialisatiegebieden zijn sport (18%), buitenland (15%) en economie (15%). Verder spitst
telkens ongeveer een tiende van de journalisten zijn of haar aandacht toe op justitie, lifestyle
en media. Bijna 45% van alle journalisten beperkt zich tot een of (meestal) twee domeinen,
een kwart tot drie, maar 15% volgt vier onderwerpen en nog eens 15% volgt 5 of meer
verschillende thema’s op. Mannen en vrouwen blijken zich wel op andere domeinen te
specialiseren. Politiek, economie, sport en technologie zijn nog steeds eerder ‘mannelijke’
thema’s, terwijl vrouwelijke journalisten zich significant vaker concentreren op samenleving,
lifestyle en milieu/natuur.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Lidmaatschappen

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

De overgrote meerderheid van de respondenten (96%) is lid van de AVBB / VVJ, wat erop
wijst dat leden van de journalistenvereniging iets meer aan de enquête hebben meegewerkt
dan niet-leden (in werkelijkheid is 84% van de beroepsjournalisten aangesloten bij de AVBB /
VVJ). 12,2% is daarnaast nog lid van andere nationale of regionale beroepsverenigingen,
(vooral BBS, JAM en de radio & televisiepers), en 6,4% is ook lid van een internationale
vereniging (vnl. AIPS en IFJ). Journalisten sluiten zich aan bij beroepsverenigingen met het
oog op de erkenning als beroepsjournalist en de persdocumenten (95%), maar ook voor de
praktische voordelen (57%), de werking rond het sociaal statuut (cao, auteursrechten,
zelfstandigen statuut, pensioen: 45%), de werking rond het intellectueel statuut (mediarecht,
deontologie, persvrijheid: 40%) en voor het contact met collega’s (9%).
Bijna driekwart van de journalisten is bovendien (actief of gewoon) lid van één of meerdere
diverse organisaties. 46% is gesyndiceerd (exact evenveel als 20 jaar geleden), een klein
derde is lid van een sportvereniging, ruim een vijfde van een culturele vereniging, 20% van
een humanitaire vereniging, 14% van een milieu- of natuurvereniging en 12% zetelt in een
advies- of schoolraad, of een buurtcomité. Nog een kwart is lid van diverse andere
organisaties (o.a. jeugdvereniging, serviceclubs, gezinsbond, …). Slechts een kleine
minderheid is lid van een politieke partij (4,5%) of van een religieuze vereniging (4,1%).

[/FONT][FONT=TimesNewRoman,Italic]

Levensbeschouwelijke en politiek-ideologische opvattingen

[/FONT][FONT=TimesNewRoman]

Net als in andere landen beoordelen de beroepsjournalisten in Vlaanderen zichzelf als vrij
progressief. Meer dan driekwart van de Vlaamse journalisten (77,3%) typeert zichzelf als
eerder tot zeer progressief, 16% plaatst zichzelf in het centrum en slechts 7% vindt zichzelf
eerder conservatief. In vergelijking met 20 jaar geleden betekent dit overigens een forse
toename van het percentage dat zichzelf als ‘progressief tot zeer progressief’ ziet (toen
ongeveer de helft), terwijl het percentage dat zichzelf in het centrum situeert is afgenomen
(toen ruim een derde). Eveneens een constante, zowel voor Vlaanderen als in het buitenland,
is dat journalisten zichzelf progressiever inschatten dan het medium waar ze voor werken:
naar eigen zeggen vindt meer dan de helft (53%) zichzelf progressiever dan hun medium,
terwijl 42% een ‘gelijkaardige’ positie inneemt als zijn of haar medium.
Gevraagd naar hun levensbeschouwing, noemt een kwart van de Vlaamse beroepsjournalisten
zich ‘christelijk gelovig, maar niet katholiek’ en 12% is katholiek. Een grote groep omschrijft
zichzelf als ongelovig (22%) of vrijzinnig (20%) of heeft ‘geen enkele’ levensbeschouwelijke
opvatting (18%). Onder alle respondenten telden we amper drie protestanten en twee
moslims.
Dat de journalistieke beroepsgroep ‘linkser’ is dan de gehele bevolking, blijkt ook uit de
partijvoorkeur van de respondenten. Bij de federale verkiezingen in 1999 stemde maar liefst
de helft (51%) van de journalisten voor Agalev en bijna een derde (32%) voor de SP. Net
geen kwart van de journalisten gaf ook een stem aan de liberalen, terwijl de latere
oppositiepartijen duidelijk minder journalisten achter zich kregen (CVP: 9%; Volksunie:
10%; Vlaams Blok: 2%). De kiesintentie voor de komende verkiezingen toont wel een grote
verschuiving. Kijken we naar de partijvoorkeur van de journalisten op het moment van de
survey (dec 02-jan 03), dan zien we dat vooral de groenen aan populariteit hebben ingeboet:
nog 30% van de journalisten zou stemmen voor Agalev, maar 43% zou nu kiezen voor
SP.A/Spirit. De VLD scoort met 22% iets lager dan in 1999 en het percentage CD&V-kiezers
blijft status quo. Met 9% doet de N-VA het binnen de journalistieke wereld trouwens even
goed als de christen-democraten. Het Vlaams Blok blijft vrijwel status quo. Op het moment
van de survey overwogen 25 respondenten om hun stem aan het Vlaams Blok te geven.

[/FONT][FONT=TimesNewRoman][SIZE=3]

Figuur 2: Partijvoorkeur van de Vlaamse beroepsjournalisten in 1999 (kiesgedrag) en 2003
(kiesintentie) (in %)

[/SIZE][/FONT][FONT=Arial][SIZE=1]

0
10
20
30
40
50
60

[/SIZE][/FONT][FONT=Arial][SIZE=2]

1999 2003

[/SIZE][/FONT][FONT=Arial][SIZE=1]

Blanco
CVP - CD&V
SP - SP.a/Spirit
Vivant
Vlaams Blok
VLD
VU/ID21
Agalev
NVA

C/

De VRT nota "De VRT en de democratische samenleving"

Kort samengevat: Je moet het VB zo veel mogelijk weren uit elke politieke en andere format maar als je niet anders kan moet je ze zo kritisch mogelijk benaderen.

Yves desmet: we nodigen ze alleen nog uit als we er op kunnen meppen.[/SIZE][/FONT][/SIZE][/FONT]

[Bob]

Oorspronkelijk geplaatst door Frans Oghtendlicht

Neen, dat is helemaal geen feit. Het is niet omdat u zegt dat iets 'een feit' is dat het dat dan plots ook zo is. U zal met sterkere argumenten moeten afkomen om mij te overtuigen. U negeert overigens mijn argumenten: deze paarse regering is koploper inzake asociale en onlinkse maatregelen tegen de welvaartstaat.

Misschien geen sterke, maar eerder "negenproef"argumenten. Er is ontegensprekelijk een voorkeur voor "linkse" regimes, tegen "rechtse" regimes (Bush heeft altijd de boter geeten, Castro kan niets slecht doen).
En de maatregelen zijn dan misschien niet altijd gunstig voor de "werkende man" eerder een rechts product, doch de én niet werkende, én ambtenaar (eerder linkse producten) mogen niet klagen.

Het gevolg zal verscherping van de strijd zijn. Nog meer stakingen, nog meer bezettingen, en vroeg of laat nog meer gijzelingsacties. Ik kijk er al naar uit.

Zie VW-Vorst.

Allemaal. VUM, Persgroep, Roularta, u kent ze wel de grote mediaconcerns.

En welke krant dan in het bijzonder ?

[born2bewild]

Oorspronkelijk geplaatst door DenDane

Blijkbaar

[Bob]

Oorspronkelijk geplaatst door Frans Oghtendlicht

Welke linksen aanbidden de monarchie dan?

De PS.

welke gesubsidieerde media dan? Kan u heel concreet namen of kranten geven aub?

De Morgen, de Standaard...
Als de opmerking op de subsidies zelf slaagt. Dit is wel iets subtieler. Maar een massa overheidsgeld gaat gewoonweg naar nietszeggende regeringsadvertenties (tijdens een discussie op Morgen Beter, heb ik eens 2 miljard horen vernoemen - zullen wel bef's geweest zijn, en niemand reageerde toen men de term overheidssubsidies in de mond nam). Verder krijgen de kranten nog andere subsidies (oa voor digitalisering...).

Doet niets ter zake in deze discussie, maar goed: we gaan inderdaad nog meer generatiepacten krijgen. De strijd zal dan ook navenant zijn, en ik weet aan welke kant van de barricaden ik zal staan hoor.

Gedenk wel VW-Vorst.

[Frans Oghtendlicht]

Oorspronkelijk geplaatst door born2bewild

Frans toch.

Misschien is het efficienter als u namen van kranten geeft die NIET gesubsidieerd worden.

Ook heel concreet natuurlijk.

Wel een beetje doorzichtige repliek nietwaar? Geef eens een concreet voorbeeld van gesubsidieerde kranten, en vertel dan eindelijk ook eens wat er links is aan die kranten.

[Frans Oghtendlicht]

Oorspronkelijk geplaatst door Fieseler

Kort samengevat: Je moet het VB zo veel mogelijk weren uit elke politieke en andere format maar als je niet anders kan moet je ze zo kritisch mogelijk benaderen.

Yves desmet: we nodigen ze alleen nog uit als we er op kunnen meppen.[/SIZE][/FONT][/SIZE][/FONT][/left]

Goed, dat kan allemaal zijn, maar dat bewijst nog niet dat de media links zijn.

[Frans Oghtendlicht]

Oorspronkelijk geplaatst door Bob

Misschien geen sterke, maar eerder "negenproef"argumenten. Er is ontegensprekelijk een voorkeur voor "linkse" regimes, tegen "rechtse" regimes (Bush heeft altijd de boter geeten, Castro kan niets slecht doen).

Als u selectief leest is dat uw zaak. Ik kan me soms behoorlijk kwaad maken als ik zie welke haatpropaganda er tegen 'het communisme' wordt gevoerd.

En de maatregelen zijn dan misschien niet altijd gunstig voor de "werkende man" eerder een rechts product, doch de én niet werkende, én ambtenaar (eerder linkse producten) mogen niet klagen.

Niet klagen? De ene na de andere sociale aanval en men mag niet klagen?

Zie VW-Vorst.

inderdaad een mooi voorbeeld van waar chantage toe leidt als er aan toegegeven wordt. De strijd had moeten verdergezet worden.

En welke krant dan in het bijzonder ?

het laatste nieuws, de standaard, de gazet van antwerpen, de morgen, de Tijd, allemaal kranten in handen van een (privé!) oligopolie dat door en door kapitalistisch is.

[Frans Oghtendlicht]

Oorspronkelijk geplaatst door Bob

De PS.

Ik vroeg naar linksen en u komt met de partij die de meeste privatiseringen heeft doorgevoerd aanzetten...

De Morgen, de Standaard...

die rechtse propagandabladen van het Belgisch grootkapitaal?

Als de opmerking op de subsidies zelf slaagt. Dit is wel iets subtieler. Maar een massa overheidsgeld gaat gewoonweg naar nietszeggende regeringsadvertenties (tijdens een discussie op Morgen Beter, heb ik eens 2 miljard horen vernoemen - zullen wel bef's geweest zijn, en niemand reageerde toen men de term overheidssubsidies in de mond nam). Verder krijgen de kranten nog andere subsidies (oa voor digitalisering...).

dat is weinig concreet. Maar goed, subsidies bewijzen nog steeds niets.

Gedenk wel VW-Vorst

Inderdaad, VW vorst is een voorbeeld dat de nood aan hardere strijd aantoont. Socialisme of barbarij.

[Bob]

Oorspronkelijk geplaatst door Frans Oghtendlicht

Als u selectief leest is dat uw zaak. Ik kan me soms behoorlijk kwaad maken als ik zie welke haatpropaganda er tegen 'het communisme' wordt gevoerd.

Moet wel zijn, werd gevoerd. Maar inderdaad 50 jaar geleden was de mediahetse tegen het communisme te vergelijken met deze nu tegen het vlaams belang. Maar dat was wel 50 jaar geleden. Ondertussen zijn de rollen omgekeerd.

[Bob]

Oorspronkelijk geplaatst door Frans Oghtendlicht

Ik vroeg naar linksen en u komt met de partij die de meeste privatiseringen heeft doorgevoerd aanzetten...

Nu, als de ps niet links is, dan weet ik het ook niet meer. Nergens in Europa heeft men een zo groot uitgebouwd staatsapparaat dan in Wallonie.
BTW als men linkser gaat dan de ps, dan gaat men wel extreemlinks.

[Frans Oghtendlicht]

Oorspronkelijk geplaatst door Bob

Moet wel zijn, werd gevoerd. Maar inderdaad 50 jaar geleden was de mediahetse tegen het communisme te vergelijken met deze nu tegen het vlaams belang. Maar dat was wel 50 jaar geleden. Ondertussen zijn de rollen omgekeerd.

Neen de rollen zijn niet omgekeerd want de communisten zijn niet aan de macht, de communisten vormen kleine politieke formaties, in versplinterde slagorde dan nog.

[Frans Oghtendlicht]

Oorspronkelijk geplaatst door Bob

Nu, als de ps niet links is, dan weet ik het ook niet meer. Nergens in Europa heeft men een zo groot uitgebouwd staatsapparaat dan in Wallonie.

Gaat u nu ontkennen dat de PS mee verantwoordelijk is voor een hele reeks privatiseringen?

BTW als men linkser gaat dan de ps, dan gaat men wel extreemlinks.

Er zijn er zelfs die alles wat links van VB is extreem links vinden. Er zijn er die de VLD extreem links noemen. Tja... Neemt de harde feiten niet weg: de PS is kampioen inzake privatiseringen. Bijzonder links moet ik zeggen...

[ericferemans]

Oorspronkelijk geplaatst door Fieseler

Ben eens gaan grasduinen in mijn eigen zeer kleine archiefje
A/
Prof Walgraeve: Universiteit Antwerpen
“Zeker tot 2000 hebben de media een vrij consequent cordon in stand gehouden tegenover het VB. Volgens zijn electoraal gewicht is het VB ondervertegenwoordigd in de nieuwsprogramma’s en helemaal afwezig in infotainment als De Laatste Show of Margriet aan Zee. Kwam de partij toch aan bod, dan werd ze steevast kritischer benaderd dan andere partijen.” Zo hoort u het ook nog eens van een ander.

B/

Het profiel van de Vlaamse beroepsjournalist (deel 1)
Els De Bens, Mieke De Clercq & Steve Paulussen
Vakgroep Communicatiewetenschappen Universiteit Gent.

Artikel verschenen op 27 mei 2003 in De Journalist (Magazine van de VVJ) nr. 59: p.4-7
Het onderzoek ‘De Journalist van de 21 [SIZE=1]ste eeuw’ is een groot succes geworden. Precies 1.026
Vlaamse journalisten hebben schriftelijk of on-line meegewerkt aan deze grootschalige
bevraging, of 45,5% van alle beroepsjournalisten. De verwerking van alle antwoorden was
een enorme onderneming, maar te beginnen met dit nummer verschijnt een samenvatting van
de resultaten in een aantal afleveringen in De Journalist.

Voorgeschiedenis

Eind 2002-begin 2003 werd voor het eerst een grootschalige, diepgaande enquête verstuurd
aan alle beroepsjournalisten in Vlaanderen (2.257). In het verleden werden reeds meermaals
beperktere enquêtes gehouden, maar steeds onder kleinere groepen journalisten, en vanuit een
verschillende invalshoek. Het eerste systematische profielonderzoek dateert van 1983, toen
professor De Bens een steekproef van beroepsjournalisten onderzocht. Verder werd in 1993
een survey gehouden onder alle dagbladjournalisten (De Bens), en werden in 1999 alle
kranten- en weekbladjournalisten ondervraagd (De Clercq), gevolgd door alle journalisten van
de audiovisuele media in 2000 (De Clercq).
Het onderzoek anno 2003 dat nu voorligt, is vrij uniek voor Vlaanderen, omdat voor de eerste
keer alle journalisten uit alle mediasectoren werden aangeschreven. Bovendien werden de
diverse aandachtspunten uit de verschillende voorgaande studies (socio-demografische
gegevens, loopbaanverloop, politiek-ideologisch profiel, genderaspecten, …) werden
samengebracht in één vragenlijst. Tot slot werd nauw overleg gepleegd met collegaeacademici
uit andere landen opdat de gegevens vergelijkbaar zouden zijn met gelijkaardig
internationaal onderzoek.
In deze aflevering bekijken we eerst enkele algemene kenmerken van de Vlaamse
beroepsjournalist. Tevens gaan we na in hoeverre er zich belangrijke trendverschuivingen
voordoen in vergelijking met de eerdere profielstudies in Vlaanderen.

Wie is dé journalist?

De gemiddelde journalist is een hoogopgeleide man van 39, die werkt voor een krant, en
samenwoont met partner en 2 kinderen. Maar tussen journalisten zijn natuurlijk ook veel
verschillen. Dit blijkt wanneer het profiel meer in detail wordt bestudeerd.

Medium

Het gros van de journalisten werkt voor de geschreven pers. Vier op de tien journalisten
werken (vol- of deeltijds) voor een dagblad en ruim een kwart werkt voor een tijdschrift. 29%
werkt voor televisie en 14% voor de radio. Internetjournalistiek heeft totnogtoe weinig extra
jobs gecreëerd: slechts 4% werkt (deeltijds of voltijds) voor een website. Dit is nog iets
minder dan het aantal journalisten dat tewerkgesteld is bij een productiehuis (5%) of een pers-
en/of foto-agentschap (6%). In de radio- en weekbladjournalistiek zijn vrouwen in verhouding
beter vertegenwoordigd dan in de andere mediasectoren. Terwijl bij de radio en de
weekbladpers één op drie journalisten een vrouw is, daalt het aandeel vrouwen bij televisie,
persagentschappen of productiehuizen tot een op vier of zelfs een op vijf.
Bijna een kwart van alle journalisten (23,1%) werkt voor verschillende media-werkgevers
tegelijk (dag- of weekblad, openbare of commerciële radio of tv, persagentschap,
productiehuis of internet). 16% combineert werken voor twee mediasectoren, en nog eens 7%
werkt tegelijk voor drie of meer media-werkgevers. De overgrote meerderheid van de
journalisten lijkt echter wel tevreden over hun huidige mediasector, want slechts 8,5% zou
liever in een andere mediasector werken.
[FONT=Arial][SIZE=2]
Figuur 1: Verdeling van de journalistieke beroepsgroep over de verschillende media (in %)
[FONT=Arial][SIZE=1]
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Dagblad
Weekblad
Televisie
Radio
Persagentschap
Productiehuis
Internet
totaal
mannen
vrouwen

Geslacht en leeftijd

Op het vlak van geslacht en leeftijd levert de enquête weinig verrassingen op. Vroeger
onderzoek in binnen- en buitenland toonde al aan dat vrouwen in de journalistiek sterk
ondervertegenwoordigd zijn. Nog steeds is de man-vrouw-verhouding zeer ongelijk: 70,2%
mannelijke tegenover 29,8% vrouwelijke respondenten. Wel stellen we vast dat er een
duidelijke vooruitgang is van het aantal vrouwen in de journalistiek. Een historische analyse
van het aandeel vrouwen in de dagbladpers bijvoorbeeld toonde een toename van het
percentage vrouwen van 4,3% (1966) naar 20,9% (2002) in 36 jaar tijd. In vergelijking met
andere landen ligt de vrouwelijke vertegenwoordiging in de journalistiek echter nog steeds
laag. In de ons omringende landen tellen we gemiddeld rond de 33% vrouwen in de
journalistiek, met enkele uitschieters tot 40% (Duitsland, Scandinavische landen), of zelfs
50% vrouwelijke journalisten (Finland). Ook de gemiddelde leeftijd van 39 jaar is
vergelijkbaar met voorgaand onderzoek en met de leeftijd van journalisten in het buitenland,
zoals bijvoorbeeld in Groot-Brittannië, Finland, Frankrijk of Duitsland. 37% van de Vlaamse
journalisten is tussen de 25 en 35 jaar en nog eens ruim een derde (34%) is tussen 35 en 45
jaar. 9% is ouder dan 55 en slechts 4% jonger dan 25. Vrouwen zijn, net als in andere landen,
wel een stuk jonger dan hun mannelijke collega’s: de gemiddelde leeftijd van de mannelijke
journalisten is 41 jaar, terwijl dat bij de vrouwen 36 jaar is.
Slechts 4,6% van de Vlaamse journalisten heeft een niet-Belgische nationaliteit.

Gezinssituatie

Ongeveer driekwart (72%) van de journalisten is getrouwd of woont samen. Het aantal
gehuwde journalisten daalt echter, vergeleken met 20 jaar geleden. In 1983 was 78,4% van de
Vlaamse beroepsjournalisten gehuwd, terwijl dit nu nog slechts 45,2% is. Nog 16,7% is
alleenstaand, 9% woont niet samen met de partner en 3,7% is gescheiden.
Meer dan de helft van de journalisten heeft (gemiddeld twee) kinderen en 45% is kinderloos.
Opvallend is het lage aantal moeders in de journalistiek. Eenenzestig procent van de
vrouwelijke journalisten heeft geen kinderen, terwijl juist 61% van de mannen wel kinderen
heeft. Dit heeft niet alleen te maken met de (jongere) leeftijd van de vrouwelijke journalistes.
Ook jonge mannen hebben vaker een partner en kinderen, terwijl (oudere) vrouwen vaker
kinderloos blijven of minder kinderen hebben.

Opleiding

Journalisten zijn steeds hoger opgeleid: 90% heeft een diploma hoger onderwijs. Ruim de
helft heeft een universitair diploma en een derde volgde hoger onderwijs buiten de
universiteit. Slechts 10% heeft enkel een diploma secundair onderwijs. Vergeleken met
voorgaande studies (’83, ’93, ’99 en ‘2000) betekent dit een continue stijging van het
opleidingsniveau. Steeds meer journalisten hebben een diploma universiteit of hogeschool,
iets wat ook in andere landen wordt vastgesteld.
Tabel 1: Hoogst behaalde diploma (in %)
Universitair onderwijs 57,5%
Hoger onderwijs lange type 9,1%
Hoger onderwijs korte type 23,4%
Hoger secundair 8,6%
Lager secundair 1,4%
Totaal 100% (1.022)
Bijna de helft van alle journalisten (49,6%) heeft een specifieke journalistieke opleiding
gevolgd. De meest geliefde journalistieke opleiding is Communicatiewetenschappen aan de
universiteit: 17% van de Vlaamse beroepsjournalisten heeft een dergelijk diploma, en nog
eens 7% volgde een postacademische of aanvullende universitaire opleiding. 12% koos voor
een journalistieke opleiding aan de hogeschool, en nog eens 6% behaalde een postgraduaat
buiten de universiteit. Het Instituut voor Journalistiek gaf een opleiding aan 6% van de
journalisten. Daarnaast kreeg bijna één op de tien beroepsjournalisten in Vlaanderen
bovendien training op het werk. Meer dan de helft heeft tevens nog één of meerdere
bijkomende, niet-journalistieke opleidingen gevolgd naast de hoofdopleiding.
Tabel 2: Specifieke journalistieke of communicatiewetenschappelijke opleiding(en) (telkens
afz. op 100%)
Universiteit: communicatiewetenschappen 16,9%
Univ. postacademische/ aanvullende opleiding 6,9%
Hogeschool basisopleiding 11,7%
Hogeschool postgraduaat 5,6%
Instituut voor Journalistiek 5,8%
Opleiding op het werk 9%
Andere 8%

Loopbaan en ervaring

Het merendeel van de Vlaamse journalisten is doelbewust in het beroep gestapt (81,6%); bij
een vijfde van hen is dit eerder toevallig of door een samenloop van omstandigheden gebeurd.
Belangrijkste motivaties om in de journalistiek te stappen zijn de afwisseling die de job biedt
(67%), de creativiteit (63%), de intellectuele uitdaging (44%), het feit dat het geen ‘9 to 5’ job
is (42%), de vrijheid (41,5%), de vele contacten (39%) en een sociaal engagement (33,5%).
Maatschappelijk aanzien (6%) of promotiekansen (2,5%) zijn blijkbaar geen belangrijke
motivatoren.
De helft van de respondenten oefende ooit een ander beroep uit, vaak in het onderwijs. Ook
heeft 55% van de respondenten ooit voor een of meerdere andere werkgevers binnen de
mediasector gewerkt (voornamelijk in de printmedia: 26% dagblad, 23% weekbladsector), en
heeft een op vijf de journalistieke loopbaan al eens of meermaals onderbroken. Voornaamste
redenen hiervoor zijn werkloosheid (19%), een andere job (17%), familiale redenen (10%),
zwangerschap (33%) of studie (3,5%). Toch zitten journalisten gemiddeld 11,5 jaar in de
journalistiek, waarvan gemiddeld al negen jaar bij de huidige werkgever. De gehechtheid aan
het beroep blijkt verder uit het feit dat tweederde van de journalisten (65,5%) zich tot het
einde van zijn of haar loopbaan in de journalistiek ziet blijven, terwijl slechts 7% er aan denkt
om de komende vijf jaar uit de journalistiek te vertrekken. Deze gegevens bevestigen
nogmaals de trends die ook al uit eerder onderzoek bleken: journalisten hebben vaak al een
andere loopbaan gehad, maar stappen doorgaans doelbewust in de journalistiek, en willen hun
job ook graag blijven uitoefenen in de toekomst.

Flexibiliteit

Journalistiek is een arbeidsintensief beroep dat de nodige flexibiliteit vereist. Naar eigen
zeggen werkt de Vlaamse beroepsjournalist gemiddeld 46,5 uren per week. 63% voegt eraan
toe dat het aantal werkuren per week regelmatig varieert. 7% spendeert per week meer dan 60
uren aan de journalistiek, terwijl slechts 17,5% minder dan 40 uren werkt. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat driekwart van de journalisten op weekbasis regelmatig tot altijd overuren
maakt, al krijgt bijna een derde hiervoor geen enkele compensatie. Bekijken we enkel de
journalisten in loondienst, dan worden bij bijna 40% overuren niet gecompenseerd, en 49%
krijgt compensatie onder de vorm van verlof (al is dat voor ruim de helft niet volledig
opneembaar). De rest ontvangt een financiële vergoeding (3%) of een combinatie van
mogelijkheden (8%). Verder blijkt uit het onderzoek dat amper 31% van de journalisten
volgens een vast uurrooster werkt en dat een kwart van hen zich moet inpassen in een
ploegen- of shiftsysteem. Avondwerk en weekendwerk zijn dan ook geen zeldzaamheid in de
journalistiek: respectievelijk slechts 8% en 12% werkt zelden of nooit ’s avonds of in het
weekend. Flexibiliteit blijkt ook een belangrijke rol te spelen bij aanwerving en promotie: een
grote groep journalisten geeft aan dat het heeft meegespeeld bij hun aanwerving (51%) en hun
promotie (46%).
Ruim 89% van de journalisten werkt voltijds, en ruim driekwart van alle journalisten werkt
voltijds voor één werkgever. Deeltijds werk is eerder zeldzaam: slechts 12,7% werkt (ook
nog) deeltijds, in verhouding meer vrouwen (17%) dan mannen (10,5%).
Tabel 3: Flexibiliteit (afz. op 100%)
Gemiddeld uur/week 46,5 uur/week
Aantal uur varieert regelmatig 63%
Regelmatig tot altijd overuren 74%
Werkt in ploeg of shift 25,5%

Statuut en loon

Bijna 78% van de Vlaamse beroepsjournalisten werkt (meestal vast) in loondienst, een kwart
is (ook) freelancer, en werkt meestal voor meerdere opdrachtgevers. Ruim 6% van alle
journalisten combineert verschillende statuten, en ruim 40% heeft al een of meerdere keren
gewerkt onder een ander statuut dan het huidige. Het onzekere statuut van zelfstandigen blijft
een van de belangrijkste pijnpunten van het journalistieke beroep. Driekwart van alle
journalisten verkiest dan ook te werken in loondienst, en bijna de helft van alle journalisten
meent dat freelance werken geen eigen keuze is.
Tabel 4: Statuut (telkens afz. op 100 %)
[FONT=TimesNewRoman,Bold]
Loondienst (totaal) 77,9%

Vast contract 70,1%
Tijdelijk contract 1,9%
Statutair-ambtenaar 6%
[FONT=TimesNewRoman,Bold]
Freelance (totaal) 25%

1 vaste opdrachtgever 7,3%
Meerdere vaste opdrachtgevers 12,6%
Variabele opdrachtgevers 7,3%

Freelancers zijn overigens duidelijk minder tevreden over hun statuut en hun loon. Het
gemiddelde netto maandloon van de zelfstandige beroepsjournalist is 1.715 euro; dat van de
niet-zelfstandigen 1.808 euro. Vrouwen verdienen net als in andere landen significant minder
dan hun mannelijke collega’s. Terwijl het gemiddeld inkomen voor mannen 1.863 euro is, ligt
dat bij vrouwen 250 euro lager, op 1.613 euro gemiddeld. Een belangrijke aanvulling op het
netto-maandloon in de journalistiek wordt verder gevormd door de bijkomende voordelen.
Ruim 80% van alle journalisten geniet één of meerdere extra legale voordelen bovenop het
maandelijks inkomen. Vaak gaat het om een groepsverzekering, een onkostenvergoeding,
telefoon- en gsmvergoeding (telkens 50 �* 60 % van alle journalisten heeft een dergelijk
voordeel). Verder heeft ongeveer een kwart van de respondenten een bedrijfswagen, krijgt een
vijfde bijkomende tegemoetkomingen voor informatica (laptop, internet), en ontvangt 17%
maaltijdcheques.

Functie en specialisaties

Bijna een vijfde van de Vlaamse beroepsjournalisten draagt leidinggevende
verantwoordelijkheid, hetzij als (adjunct-)hoofdredacteur (6%), hetzij als rubrieks- of
redactiechef of eindredacteur-coördinator (13,5%). Bijna 59% van de respondenten omschrijft
zijn of haar functie als journalist, redacteur of reporter/correspondent. Verder houdt 9% zich
voornamelijk bezig met tekstrevisie-eindredactie en werkt 8% als beeldjournalist (cameraman
of fotograaf). De rest, zo’n 4,5% van de beroepsgroep, oefent nog een andere redactionele
functie uit, bijvoorbeeld als vormgever, regisseur of technicus. Vrouwen zijn minder
evenredig vertegenwoordigd over alle diverse functie en zijn nog steeds
ondervertegenwoordigd in leidinggevende posities.
Tabel 5: Functies volgens geslacht (in %)
M V Totaal
(Adjunct-)hoofredacteur 7,1% 3,6% 6%
Rubrieks-, redactiechef, eindredacteur- coördinator 15% 9,9% 13,5%
Tekstrevisie-eindredactie 9,2% 8,9% 9,1%
Journalist, correspondent 54% 70,1% 58,8%
Cameraman, fotograaf 10,9% 2% 8,2%
Vormgever, regisseur, technicus, andere 3,8% 5,6% 4,4%
Totaal 69,9% 30,1% 100% (N=1010)
Het merendeel (72%) van de Vlaamse beroepsjournalisten is gespecialiseerd in een of
meerdere onderwerpen. Voor 18,5% van hen is dit de politiek, wat samen met ‘samenleving’
(22%) en ‘cultuur’ (20%) tot de belangrijkste domeinen behoort waarin journalisten zich
specialiseren. Het belang van regionaal nieuws blijkt ook uit de specialisaties, gezien een op
de vijf journalisten zich toelegt op een of andere regio. Andere belangrijke
specialisatiegebieden zijn sport (18%), buitenland (15%) en economie (15%). Verder spitst
telkens ongeveer een tiende van de journalisten zijn of haar aandacht toe op justitie, lifestyle
en media. Bijna 45% van alle journalisten beperkt zich tot een of (meestal) twee domeinen,
een kwart tot drie, maar 15% volgt vier onderwerpen en nog eens 15% volgt 5 of meer
verschillende thema’s op. Mannen en vrouwen blijken zich wel op andere domeinen te
specialiseren. Politiek, economie, sport en technologie zijn nog steeds eerder ‘mannelijke’
thema’s, terwijl vrouwelijke journalisten zich significant vaker concentreren op samenleving,
lifestyle en milieu/natuur.

Lidmaatschappen

De overgrote meerderheid van de respondenten (96%) is lid van de AVBB / VVJ, wat erop
wijst dat leden van de journalistenvereniging iets meer aan de enquête hebben meegewerkt
dan niet-leden (in werkelijkheid is 84% van de beroepsjournalisten aangesloten bij de AVBB /
VVJ). 12,2% is daarnaast nog lid van andere nationale of regionale beroepsverenigingen,
(vooral BBS, JAM en de radio & televisiepers), en 6,4% is ook lid van een internationale
vereniging (vnl. AIPS en IFJ). Journalisten sluiten zich aan bij beroepsverenigingen met het
oog op de erkenning als beroepsjournalist en de persdocumenten (95%), maar ook voor de
praktische voordelen (57%), de werking rond het sociaal statuut (cao, auteursrechten,
zelfstandigen statuut, pensioen: 45%), de werking rond het intellectueel statuut (mediarecht,
deontologie, persvrijheid: 40%) en voor het contact met collega’s (9%).
Bijna driekwart van de journalisten is bovendien (actief of gewoon) lid van één of meerdere
diverse organisaties. 46% is gesyndiceerd (exact evenveel als 20 jaar geleden), een klein
derde is lid van een sportvereniging, ruim een vijfde van een culturele vereniging, 20% van
een humanitaire vereniging, 14% van een milieu- of natuurvereniging en 12% zetelt in een
advies- of schoolraad, of een buurtcomité. Nog een kwart is lid van diverse andere
organisaties (o.a. jeugdvereniging, serviceclubs, gezinsbond, …). Slechts een kleine
minderheid is lid van een politieke partij (4,5%) of van een religieuze vereniging (4,1%).

Levensbeschouwelijke en politiek-ideologische opvattingen

Net als in andere landen beoordelen de beroepsjournalisten in Vlaanderen zichzelf als vrij
progressief. Meer dan driekwart van de Vlaamse journalisten (77,3%) typeert zichzelf als
eerder tot zeer progressief, 16% plaatst zichzelf in het centrum en slechts 7% vindt zichzelf
eerder conservatief. In vergelijking met 20 jaar geleden betekent dit overigens een forse
toename van het percentage dat zichzelf als ‘progressief tot zeer progressief’ ziet (toen
ongeveer de helft), terwijl het percentage dat zichzelf in het centrum situeert is afgenomen
(toen ruim een derde). Eveneens een constante, zowel voor Vlaanderen als in het buitenland,
is dat journalisten zichzelf progressiever inschatten dan het medium waar ze voor werken:
naar eigen zeggen vindt meer dan de helft (53%) zichzelf progressiever dan hun medium,
terwijl 42% een ‘gelijkaardige’ positie inneemt als zijn of haar medium.
Gevraagd naar hun levensbeschouwing, noemt een kwart van de Vlaamse beroepsjournalisten
zich ‘christelijk gelovig, maar niet katholiek’ en 12% is katholiek. Een grote groep omschrijft
zichzelf als ongelovig (22%) of vrijzinnig (20%) of heeft ‘geen enkele’ levensbeschouwelijke
opvatting (18%). Onder alle respondenten telden we amper drie protestanten en twee
moslims.
Dat de journalistieke beroepsgroep ‘linkser’ is dan de gehele bevolking, blijkt ook uit de
partijvoorkeur van de respondenten. Bij de federale verkiezingen in 1999 stemde maar liefst
de helft (51%) van de journalisten voor Agalev en bijna een derde (32%) voor de SP. Net
geen kwart van de journalisten gaf ook een stem aan de liberalen, terwijl de latere
oppositiepartijen duidelijk minder journalisten achter zich kregen (CVP: 9%; Volksunie:
10%; Vlaams Blok: 2%). De kiesintentie voor de komende verkiezingen toont wel een grote
verschuiving. Kijken we naar de partijvoorkeur van de journalisten op het moment van de
survey (dec 02-jan 03), dan zien we dat vooral de groenen aan populariteit hebben ingeboet:
nog 30% van de journalisten zou stemmen voor Agalev, maar 43% zou nu kiezen voor
SP.A/Spirit. De VLD scoort met 22% iets lager dan in 1999 en het percentage CD&V-kiezers
blijft status quo. Met 9% doet de N-VA het binnen de journalistieke wereld trouwens even
goed als de christen-democraten. Het Vlaams Blok blijft vrijwel status quo. Op het moment
van de survey overwogen 25 respondenten om hun stem aan het Vlaams Blok te geven.



C/

De VRT nota "De VRT en de democratische samenleving"

Kort samengevat: Je moet het VB zo veel mogelijk weren uit elke politieke en andere format maar als je niet anders kan moet je ze zo kritisch mogelijk benaderen.

Yves desmet: we nodigen ze alleen nog uit als we er op kunnen meppen.

[Bob]

Oorspronkelijk geplaatst door Frans Oghtendlicht

Gaat u nu ontkennen dat de PS mee verantwoordelijk is voor een hele reeks privatiseringen?

Bij mijn weten zijn de doorgevoerde privatiseringen (Belgacom, is de post geprivatiseerd ?, electrabel is altijd geprivatiseerd geweest - doch is zijn monopolieposite verloren, is den nmbs geprivatiseerd ?) opgelegd door "Europa". Dacht nooit de de ps daar een stuwende, zou eerder zeggen een remmende, rol heeft gespeeld.
Maar niet getreurd, Belgie, telt nog meer dan voldoende ambtenaren.